DSC01828 (3)

Rozdział 6

Organizacja pomocy społecznej 6.1. Wprowadzenie

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa i prowadzenie tej polityki jest zadaniem państwa, które wykonuje je przy wykorzystaniu własnego aparatu wykonawczego lub innych form organizacyjnych, zwłaszcza zdecentralizowanych¹. Takie umiejscowienie pomocy społecznej daje obywatelowi pewność jej realizacji, ponieważ państwo gwarantuje je poprzez powszechnie obowiązujące prawo². Pomoc społeczna jest tą sferą żyda publicznego, która realizowana jest poprzez administrację świadczącą³. Sprawuje ona pieczę nad poszczególnymi osobami, a jej celem jest zapewnienie obywatelowi odpowiednich warunków żydowych⁴.

To, w jaki sposób zorganizowana jest administracja funkcjonująca w sferze pomocy społecznej, oddziałuje na prawo do pomocy społecznej. Innymi słowy, prawo to w pewien sposób uzależnione jest od tego, jak zorganizowana jest wskazana administracja Należy zaznaczyć, że struktura tej administracji nie jest stała i ulega dągtym zmianom⁵. Można powiedzieć, że ustawodawca poszukuje najbardziej efektywnej formy organizacyjnej⁶, przy czym zmiany te sprowadzają się do przekształceń w zakresie organów funkcjonujących, jak również wykonywanych przez nie zadań. Ciągłe ewolucje w omawianym zakresie skutkują tym, że w praktyce prawo do pomocy społecznej ulega osłabieniu, ponieważ w następstwie wprowadzanych zmian nowe organy muszą uczyć się powierzonych im zadań, a adresaci tych świadczeń są zdezorientowani, nie wiedząc, do kogo mają występować o ich przyznanie.

Organizacyjne formy realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej określane są w poszczególnych ustawach wchodzących w zakres pomocy społecznej. Generalnie można stwierdzić, że pomocą społeczną zajmują się organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego, współpracując w tym zakresie z organizaq'ami społecznymi, Kościołem katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi⁷. Z tego wynika, że obowiązek organizaqi i realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej spoczywa w pierwszej kolejności na organach władzy publicznej, które następnie mogą przekazywać te zadania innymi podmiotom na zasadach powierzania funkcji administraq‘i publicznej^{8 9}.

W nauce prawa administracyjnego pojęcie zadania definiuje się jako normatywne zobowiązanie administraq'i do realizaqi wytyczonego celu publicznego poprzez określone stosowanie oznaczonych środków, przy czym nie oznacza to umocowania do podjęcia konkretnej czynności, a raczej do działań jedno- lub wielorodzajowych, które nie muszą być spełnione wyłącznie w formach prawnych⁵. Zadania adminisfctaqi pub-

1

Zob. w szczególności postanowienia art 15 ust 1 Konstytucji RE Przepis ten stanowi, że ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej. Trybunał Konstytucyjny na podstawie postanowień tego przepisu dopatrzył się obowiązywania zasady decentralizacji w organizacji i ustroju całego państwa, a nie tylko samorządu terytorialnego, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 maja 19981, K 38/97, OTK1998, nr 3, poz. 31. Bliżej na ten temat; Z. Niewiadomski, Samorząd terytorialny w Konstytucji RP (komentarz do art. 15, art. 16 oraz art. art. 163-172), Sam. TeryŁ 2002, nr 3, s. 3-5.

2

¹ A. Blaś, Europejskie..., s. 9.

3

Na temat administracji świadczącej zob. E. Knosala, Pojęcie administracji świadczącej w polskiej literaturze prawa administracyjnego (w;) Regulac ja prawna administracji świadczącej..., s. 7—27; L Lipowicz, Pojęcie administracji świadczącej w doktrynie zachodnioniemiećkiej (w:) Regulacja prawna administracji świadczącej..., s. 130-152; L Lipowicz (w.) Z. Geślak, L Lipowicz, Z. Niewiadomski, Prawo..., s. 42 i n.; J. Posłuszny, Istota i cechy..., s. 55-68; tenże, O nowej koncepcji administracji świadczącej (w.) Aktualne problemy administracji i prawa administracyjnego..., s. 296 i n.; A. Pakuła, Prawno-organizacyjne jbrmy realizacji świadczeń w państwie prawa na przykładzie ochrony zdrowia (na tle przekształceń zakresu zadań i roli administracji publicznej) (w:) Jednostka, państwo, administracja - nowy wymiar, Rzeszów 2004, s. 351-365.

4

* L Lipowicz (w:) Z. Geślak. L Lipowicz, Z. Niewiadomski, Prawo..., s. 42; R. Schnur, Nauki administracyjne w RFN (w:) Administracja Republiki Federalną Niemiec, Ossolineum 1983, s. 17-18.

5

   J. Posłuszny, błota..., s. 58- 59.

6

   Na temat reform i reorganizacji w administracji publicznej zob. J. Boć (yn) A. Błaś, J. Boć J. Jeżewski, Administracja..., s. 197-212.

7

   W analogiczny sposób zbudowana jest pomoc społeczna w Niemczech, zob. min. B Błędowski, Pomoc społeczna i opieka md osobami starszymi w RFN, Wferszawa 1996, s. 40-45.

8

   Szerzej na temat powierzania funkcji administracji publicznej podmiotom prawa prywatnego Z Leoński, Zarys..., s. 76-78 oraz A. Błaś (w:) A. Błaś, J. Boć J. Jeżewski, .Administracja-., $. 145-151

9

   Zob. J. Filipek, Elementy..., s. 65; G. Szpar Informacja w zagospodarowaniu przestrzennym. Zagadnienia administracyjnopnmme, Katowice 1998, s. 167.