polski ubior8

W OKRESIE CZERWONYCH KONTUSZY I ZŁOTYCH PASÓW

XVII wiek

Wick XVII jest określany w kulturze europejskiej mianem baroku. Bardziej jednoznacznie rozumiany jest dzisiaj termin „styl barokowy Wszelkie znamiona tego stylu w malarstwie, rzeźbie, architekturze, a nawet w ubiorze, sprowadzają się do wspólnego mianownika: jest nim brak prostoty’ i naturalności, polegający na dążeniu do wyrafinowanego zdobnictwa i niesłychanego przepychu. Efekty te uzyskiwano dzięki gromadzeniu kontrastów, wyrażających się między innymi w śmiałym zestawianiu barw i szczegółów dekoracyjnych. Zachodnie wzory baroku z charakterystyczną dla niego atmosferą obyczajową i kulturalną przedostają się do Polski bezpośrednio lub pośrednio na dwory' królewskie, zwłaszcza Władysława IV i Marii Ludwiki, w bardziej ograniczonej mierze na dwór Sobieskiego, a także na dwór)' magnackie, gdzie dominowały raczej wpływy wschodnie.

W pierwszej połowie XVII w. można mówić o dwu ośrodkach rodzenia się tendencji barokowych w Polsce: dworskim i szlacheckim. Środowisko dworskie miało w tym czasie charakter bardziej skomplikowany, ponieważ obserwować w nim można z jednej strony dominację wpływów' zachodnich (widoczną szczególnie w sztuce), z drugiej nieomalże manifestacyjne demonstrowanie znamion kultury' polskiej z elementami wpływów- orientalnych, co było szczególnie zauważalne podczas wszelkich wyjazdów zagranicznych, uroczystości i oficjalnych wystąpień poselstw polskich. Na te oficjalne okazje obowiązywał polski strój narodowy, przyciągający swą barwnością i egzotyką oczy cudzoziemców-, wywołując pochlebne opinie o przepychu i bogactwie naszego ubioru. Stroje polskie tak bardzo fascynowały cudzoziemców- swymi walorami dekoracyjnymi, iż zaczęto naśladować je na Zachodzie. Owo naśladow-nictwo znajdowało najpełniejsze odbicie w męskich ubiorach domowych, które na wzór polskich obszywano pętlicami pasmanteryjnymi. Przykładem takiego ozdabiania odzieży jest męski ubiór domowy zachowany wśród garderoby królewskiej w Roscnborgu.

Szlachta polska w- okresie baroku kładła szczególny nacisk na oricn-talizację smaku artystycznego, co było widoczne zarówno w sztuce dekoracyjnej, jak i w ubiorach. Ogłosiła się ona narodem polskim,

78