polski ubior8

66. Szuba podszyta futrem, Z czerwonawej, mieniącej sit zlotem tkaniny; spodnie, ozdobione wydłużonymi pasami w innym kolorze

składzie błamów futrzanych itd. Ważną pozycją są rachunki dworu królewskiego, podające szczegóły dotyczące tkanin i akcesoriów oraz zdobienia najmodniejszych ubiorów.

Nadzór nad handlem i rzemiosłem w miastach polskich oddawano wojewodom już od 1538 r. Zachowane ustawy wojewodzińskic Con-stitutiones Palatinales miały na celu ustalać poziom cen żywności, tkanin i taryfy wynagrodzenia za robociznę w porozumieniu z przedstawicielami kupiectwa i cechów. Cenniki zawarte w ustawach wojc-wodzińskich były ustalane według aktualnych cen zboża — możliwie jak najdogodniej dla szlachty, jedynego wówczas producenta i eksportera zboża. Oszacowania robocizny krawieckiej i szewskiej są ważnym źródłem opisowym dla ubiorów i obuwia. Pomagają one w ustaleniu początków mody bądź zmian zachodzących w niej od XVI do 2 połowy XVIII w.

W okresie feudalizmu ubiór był unaocznieniem pozycji społecznej, w szczególności stanu posiadania, mocy i niezależności społecznej. Ubiór był jedną z form lokaty kapitału. Nic więc dziwnego, że o zbytek w ubiorze zabiegały wszystkie stany społeczne, a naśladownictwo w tym zakresie stało się nagminne. W ewolucji ubioru niebagatelną rolę odegrały także przemiany społeczne, które sprawiły, że coraz znaczniejsza część mężczyzn pracowała zawodowo. One to zadecydowały, że „kostium renesansu“ to bardziej strój mężczyzny niż kobiety, a kaprysy i ckscentryczność mody, kosztowność i wzorzystość tkanin, błyskotliwość ozdób i obfitość klejnotów nie są kostiumową cechą samej tylko kobiety, ale w okresie renesansu towarzyszą szczególnie ubiorowi męskiemu.

W ciągu pierwszej połowy XVI w. oprócz średniowiecznych ubiorów obcisłych, krótkich i barwnych, szczególnie popularnych wśród rzemieślników, pojawiły się w Polsce wszystkie odcienie współczesnej mody zachodniej, a także dały się odczuć wpływy poważnych i barwnych ubiorów' wschodnich. Wpływy mody zachodniej (przede wszystkim niemieckiej) wyrażały się w licznych nacinaniach powierzchni rękawów i spodni. Nacinane fragmenty ubiorów krojono nieco większe, aby po zesunięciu rozciętych miejsc robiły wrażenie bufiastych. lak wykańczane stroje wymagały w' miejscach rozcięć

58