polski ubior3

całe stulecie popularne wśród kobiet było nadal obuwie ochronne, zwane patynkami.

Podobnie jak w wieku XVII kobiety używały podwiązek z tasiemek lub wstążek (rys. 145). Bardzo zamożne kobiety spinały podwiązki brylantową lub perłową sprzączką, zrobioną na wzór sprzączek u bucików, które—jak powiada Kitowicz „były zdobyczą dworskich łotrzyków, którzy pod pozorem amorów, jakoby na «nczabudcsz», głupie panny, męża pragnące, z tychże podwiązków obdzierali, z czego sprzedanego sporządzali sobie rzędziki na konie, szable i ładownice".

Dodatkami do ubiorów kobiecych były wachlarze z piór, malowanego drewna, papieru i z kości słoniowej, a także barwne parasolki, woreczki na pieniądze i drobiazgi kosmetyczne, szyte z jedwabnych, haftowanych bądź przerabianych złotem tkanin, wreszcie biżuteria, szczególnie popularna w sferacłi zamożniejszych. Do najczęściej spotykanych wyrobów złotniczych należały złote i srebrne pierścionki, mancie (bransoletki), zausznice (kolczyki) oraz łańcuszki na szyję.

C) ile strój kobiecy XVIII w. opierał się na modzie zachodniej, głównie francuskiej (elementy rodzime spotyka się przede wszystkim w ubiorze mieszczańskim i ludowym), to odzież męska hołdowała w większości modzie narodowej. Doszło nawet do tego, że „w okresie pierwszych walk z Sasami w 1715 r. zabijano każdego, kto nosił strój niemiecki". Niestety, gdy po koronacji Augusta III na króla Polski władca ten wrócił do swego ulubionego stroju niemieckiego, znaczna część możnych poszła za jego przykładem. I choć, jak powiada Kitowicz, nie raz na sejmikach „tym polskim Niemcom fałdów przetrzepano", to nie rezygnowali z przyjętego ubioru chociażby i dlatego, iż „w nagrodę od białej płci pierwsze względy odbierali". Wpływy zachodnie wzmogły się w ubiorze męskim szczególnie za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, a to z tej przyczyny, że wyjątkowo dbający o swój wygląd król gustował w ubiorach szytych na modę francuską. Na początku jego panowania „suknie niemieckie" zostały skrócone i zwężone. Sięgające do kolan spodnie stały się bardziej obcisłe, a krótszy surdut z trudnością je przykrywał. Znacznemu skróceniu uległa również kamizelka, która sięgała tylko

145. Podwiązki podtrzymujące pończochę pod kolanem i pantofelki bez obcasów,

Z wydłużonym nosem

123