S5006936 resize

14

Przykład określenia błędów położenia dla wiertarko-frezarki wg rysunku 1.3:

-    błąd równoległości osi wrzecienntka 0, i powierzchói stołu

llim/eiJ

-    błąd prostopadłości pionowych prowadnic wrzccicnnika I, i powierzchni stołu n

-    błąd współosiowości osi wrzeciona 0, i osi podtrzymki 0,

\ H11 ił*»]

1.1.2.3. Błędy przemieszczenia

Są to błędy sumaryczne zawierające błędy kształtu i położenia wszystkich osi i powierzchni:

a)    błędy długości przemieszczeń A_f stanowią różnicę pomiędzy przemieszczeniem rzeczywistym a założonym teoretycznie, np. błędy przesunięć suportu tokarskiego przy nacinaniu gwintów,

b)    błędy kształtu okrągłego Ó_K wałków i otworów walcowych i stożkowych, wynikające np. z błędów łożyskowania osi wrzeciona,

c)    bidę promieniowe ó, walcowych lub stożkowych (wewnętrznych lub zewnętrznych) powierzchni osadczych. mierzone prostopadle do osi obrotu (rys. 1.4). Są to błędy cykliczne występujące przy każdym obrode osi zależnie od położenia punktu pomiarowego względem punktu odniesienia.

'//////, '//////, —

-i-

EH 3

-4-

O

-w)

Rys. 1.4. Pomiar bicia promieniowego    Rys. I .5. Pomiar bicia osiowego

d)    bicie osiowe A„ jest to największe przesunięcie wrzeciona walu lub śruby pociągowej wzdłuż osi, występujące okresowo przy każdym obrocie (rys. I 5).

i

Rys.1.6. Pomiar bicia czołowego

Przyczyną bicia osiowego są niedokładności powierzchni oporowych łożysk, wałów, wrzecion i śrub pociągowych,

e)    bicie czołowe A_I(jcstto bicie powierzchni oporowych będących bazą przedmiotów, narzędzi i uchwytów (rys. 1.6). Bicie czołowe wynika z bicia osiowego A„ oraz błędów powierzchni A_t.

1.1.3. Błędy pomiaru i odchyłki

1.1.3.1.    Błędy pomiaru

Błędy istniejące na obrabiarce nie powinny przekraczać odchyłek granicznych, ustalonych dla danego typu i klasy obrabiarki, decydujących o dokładności jej pracy Odchyłki określone w czasie pomiaru nie stanowią jednak odchyłek rzeczywistych, ze względu na błędy pomiaru zawierające błędy sprzętu pomiarowego, błędy odczytu oraz błędy przypadkowe mające charakter losowy.

Błąd pomiaru powinien być uwzględniony szczególnie wtedy, gdy wynik pomiaru jest zbliżony do wartości granicznej, dopuszczalnej odchyłki. Różnice odczytywanych odchyłek

pomiar^ powlaraimych mc powinny prrekrMzać \0% wanoici irednioj. Pny uuUlaniu

wartości odchyłek rzeczywistych w praktyce pomija się błędy przyrządów i pomocy warsztatowych wzorcowych, błędy powierzchni odniesienia oraz błędy lokalne przekraczające wprawdzie odchyłki dopuszczalne, lecz nie mające wpływu na dokładność obróbki.

1.1.3.2.    Odchyłki

Podczas sprawdzania dokładności obrabiarki odchyłki mierzone na poszczególnych odcinkach mogą być skierowane w jedną lub drugą stronę w stosunku do położenia zerowego.

W związku z tym pomiary z nadmiarem będą posiadały odchyłki dodatnie"+", natomiast pomiary z niedomiarem odchyłki ujemneOgólnie ze względu na znak rozróżnia się:

- odchyłki dwustronne oznaczone znakiem "±", np. 0,02 mm, stosowane wtedy, gdy dopuszczalne są odchylenia dwustronne od położenia zerowego. Odchyłki dwustronne obejmują zakres odchyłek równy sumie wartości bezwzględnych największej wartości dodatniej i ujemnej, np. dla 0,02 mm daje to 0,04 mm,