ScannedImage 61

z nich. szczycą się pochodzeniem od samych apostołów. Na Wschodzie kształtowały się ńa~pierwszych soborach powszechnych wielkie dogmaty: trynitarny i chrystologiczny. Odpowiedzialnymi za późniejsze podziały czyni Dekret takie czynniki, jak różnica kultur _rmen-talności i warunków życia między Wschodem i Zachodem, a również brak miłości po- obydwu stronach.

Do wielkich bogactw Kościołów Wschodnich należy ich. liturgia, w której kult eucharystyczny wysuwa się na -pierwsze miejsce.

Wschód czci również, podobnie jak Kościół rzymsko-katolicki, Najświętszą Dziewicę, której Sobór Efeski nadał zaszczytny tytuł Bo^ garodzicy. Ponieważ zaś Kościoły prawosławne posiadają kapłaństwo hierarchiczne i życie sakramentalne, dlatego “pewien współudział, w czynnościach świętych /communicatio in sacris/, w odpowiednich okolicznościach i ża zgodą kościelnej władzy, jest nie tylko możliwy, ale i wskazany" /nr 15/*

Dekret chwali również^ł,bogate tradycje życia wewnętrznego /Kościołów Wschodnich/, które w szczególny sposób wyraża zjawisko życia mniszego" /nr 15/. Właśnie ze Wschodu duchowość monastyczna przeniknęła na Zachód, aby z biegiem czasu formy życia zakonnego rozwijały się tu w sposób właściwy duchowi zachodniemu.

Inne jest także na Wschodzie i Zachodzie teologiczne formułowanie prawd wiary.. "Stąd nic dziwnego, że niektóre aspekty objawionych tajemnic czasem znajdują stosowniejsze ujęcie i lepsze naświetlenie u jednych, niż u drugich tak, że trzeba powiedzieć, iż te odmienne sformułowania teologiczne nierzadko raczej się wzajem uzupełniają niż przeciwstawiają" /nr 17/•

Dekret wspomina nieliczne wschodnie Kościoły, które są zjednoczone z Rzymem. Kościoły te, mimo niewielkiej swej liczby, odgrywały od początku na Soborze Watyk.II dużą rolę, i to nie tylko przez wypowiedzi swych biskupów, lecz przede wszystkim przez swoją wspaniałą liturgię. Świadczyły one w ten sposób o właściwości chrzęścijańskiej duszy wschodniej.

Dekret zamyka swe rozważania o Kościołach wschodnich nadzieją bliskiego pojednania. Modlitwa i dialog oraz coraz liczniejsze kontakty Kościołów wschodnich z Kościołem rzymsko-katolickim powinny doprowadzić do usunięcia przegrody, dzielącej chrześcijan.

b. Kościoły i Wspólnoty kościelne zachodnie.

Rozważania o Kościołach i Wspólnotach kościelnych odłączonych na Zachodzie rozpoczyna się od stwierdzenia, że przez wiele" stuleci, zanim nadszedł kryzys pod koniec wieków średnich, lud dziś protestancki żył wspólnie z ludem katolickim w jednym Kościele.

W pierwszym schemacie Dekretu z roku 1965 usiłowano określić różnice, dzielące protestantyzm od katolicyzmu i sprowadzić je do kilku naczelnych zasad, ale w ostatecznej redakcji'zaniechano tego przedsięwzięcia, które z powodu rozbicia protestantyzmu na szereg Wspólnot religijnych jest prawie niewykonalne. Dekret podkreślił tylko dużą ilość różnic między protestantyzmem i katolicyzmem,które odnoszą się nie tylko do interpretacji prawdy objawionej, ale wkraczają również w zakres czynników-historycznych, socjologicznych, psychologicznych i kulturalnych. Takie szczere postawienie