ScannedImage 69

- 41

- 41

niósł duży rozwój piśmiennictwa religijnego w języku polskim.. Ewangelicy przetłumaczyli Biblię r.ia język polski, jak .również przyczynili się do powstania wielu drukarń i szkół. Pod koniec XVI w* w Wielkopolsce istniały 142 gminy laterańskie, z czego j;2 były polskie.

Od wieku XVII Reformacja zaczyna w Polsce słabnąc i tracić na znaczeniu. Autorzy ewangeliccy wyliczają kilka ku temu przyczyn: brak zgody i kłótnie między poszczególnymi wyznaniami ewangelickimi; połączenie z Reformacją celów politycznych przez szlachtę, a po osiągnięciu tych ostatnich obojętność dla celów religijnych Reformacji; katolickie przeciwdziałanie; brak zakorzenienia się Reformacji w masach ludowych; wypadki polityczne po wojnach szwedzkich /uchwała sejmowa z 1658 r* zabroniła pobytu" arianom w Polscęć

Poczynając od XVIII w*, a zwłaszcza na przełomie XVIII i XIXw. napłynęło do Polski sporo osadników niemieckich, co wzmocniło żywioł niemiecki luteraniśmie polskim. Podczas niewoli pod zaborem pruskim luteranie w przeważającej części połączyli się z kalwinami w tzw. ewangelicko-zjednoczony Kościół krajowy pruski. Pod zaborem rosyjskim Kościół ewangelicko-augsburski dzielił się na pięć diecezji, s centralą w Warszawie. Gmina warszawska posiadała szereg domów dobroczynnych i szkół.

W okresie międzywo jennyrn 1 iczba lut er an w Polsce wynosiła 830 tysięcy, z czego 500 tysięcy wiernych należało do wyznania e— wangelicko-augsburskiego, a pozostała liczba do autonomicznych Kościołów laterańskich. Wyznanie ewangelicko-augsburskie zostało zorganizowane na podstawie ustroju konsystorialno-syno&alriego; na czele Kościoła stoi biskup, najwyższą władzą zarządzającą jest konsystorz, najwyższa władzą kościelno-ustawo&awczą - synod. Kościół dzieli się na diecezje, na czele których stoją, seniorzy. Władzą nadrzędną w kraju jest Biskup rezydujący w Warszawie.

Druga wojna światowa była dla polskich ewangelików niezmiernie ciężka. Okupant zdążał do zniemczenia Kościoła ewangelicko-augsburskiego , prawie wszyscy pastorzy pochodzenia polskiego dostali się do więzień i obozów koncentracyjnych, zginął także w obozie biskup dr Juliusz Bursche. Po wojnie, gdy ewangelicka ludność pochodzenia niemieckiego odpłynęła do Niemiec, trzeba było organizować od nowa życie religijne i a&ministracyjho-kościelne„ W latach 1950/51 zwołany został synod, który powołał nowy konsystorz i dokonał wyboru biskupa.

Obecnie Kościół ewangelicko-augsburski liczy około 80 tysięcy wiernych /dane z końca roku 1973/» podzielony jest na sześć diecezji; najbardziej zwartą grupę stanowią luteranie na Śląsku Cieszyńskim, w diecezji Katowickiej i na Mazurach., pozostała część podzielona jest na grupy, zwłaszcza w miastach. Wyznanie liczy 3.25 parafii, 90 kościołów filialnych i 179 ośrodków duszpasterskich.

Na Śląsku Cieszyńskim działa żeńskie zgromadzenie diakonis ^t?Sben~ Kser”. Wykształcenie teologiczne kandydaci na pastorów otrzymują w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie-* Kościół posiada zakład dla religijnych wydawnictw, organem kościelnym jest czasopism© “Zwiastun".•

Kościół ewangelicko-augsburski reprezentuje w Polsce kieru-