skan20

VI. ALLOPRZECIWCIAŁA ODPORNOŚCIOWE

Antygeny wprowadzone do ustroju drogą pozajelitową pobudzają organizm do odpowiedzi humoralnej i komórkowej, których produktem są przeciwciała odpornościowe i uczulone limfocyty [11]. Wytworzenie przeciwciał odpornościowych w następstwie zetknięcia się organizmu po raz pierwszy z obcym antygenem nosi nazwę pierwotnej odpowiedzi immunologicznej. W powolnym procesie pierwotnej odpowiedzi immunologicznej produkowane są w niewielkich ilościach alloprzeciwciała należące do immunoglobulin klasy M. Ich wytwarzanie szybko wygasa, ale na całe życie pozostaje pamięć o antygenie, na który organizm zareagował. Powtórne wprowadzenie tego samego antygenu powoduje wtórną odpowiedź immunologiczną, w wyniku której powstają immunoglobuliny klasy G. Poziom ich jest wyższy, a proces wytwarzania przebiega szybciej niż w pierwotnej odpowiedzi immunologicznej [7,37]. Zróżnicowanie antygenowe elementów morfotycznych krwi przyczynia się do tego, że każde przetoczenie krwi jest obarczone ryzykiem uodpornienia biorcy antygenami dawcy. Oznacza to, że u chorych leczonych krwią mogą pojawić się alloprzeciwciała odpornościowe. Prawdopodobieństwo wytworzenia alloprzeciwciał odpornościowych u kobiet biorców krwi jest większe ze względu na możliwości występowania równieżalloimmunizacji ciążowej. Alloprzeciwciała u osób leczonych krwią mogą być przyczyną powikłań poprzetoczeniowych o różnym przebiegu i nasileniu, a u kobiety w ciąży przyczyną choroby hemolitycznej jej dziecka. Aby zmniejszyć możliwość wystąpienia powikłań poprzetoczeniowych i choroby hemolitycznej noworodków, niezbędne są badania w kierunku możliwie wczesnego wykrycia alloprzeciwciał odpornościowych.

Do najbardziej optymalnych metod wykrywających alloprzeciwciała odpornościowe należą testy antyglobulinowe i testy enzymatyczne.

Test antyglobulinowy został wprowadzony przez Mouranta, Race'a i Coombsa w 1945 roku [33]. Test ten pozwala wykryć niekompletne przeciwciała i niektóre składniki dopełniacza (C) zaadsorbowane na krwinkach czerwonych.

W diagnostyce serologicznej stosuje się bezpośrednie i pośrednie testy antyglobulinowe.

Bezpośredni test antyglobulinowy (BTA) wykrywa przeciwciała zaadsorbowane na krwinkach in vivo. Ma zastosowanie w diagnostyce choroby hemolitycznej noworodka (ChHN), niedokrwistości autoimmunohemolitycznej (NAIH) i w badaniach powikłań poprzetoczeniowych. Dodatni test antyglobulinowy wykonany z krwinkami noworodka świadczy o opłaszczeniu krwinek przez niekompletne alloprzeciwciała matczyne klasy G i potwierdza klinicznie rozpoznaną chorobę.

Stosując bezpośredni test antyglobulinowy w diagnostyce niektórych chorób, można wykazać na krwinkach obecność autoprzeciwciał i niektóre składniki dopełniacza tworzące kompleksy immunologiczne. We wczesnym etapie powikłań poprzetoczeniowych poprzez zastosowanie bezpośredniego testu antyglobulinowego można wykazać alloprzeciwciała biorcy zaadsorbowane na krwinkach dawcy.

52

| serologia grup krwi w praktyce

pośredni test antyglobulinowy (PTA) służy do wykrywania w surowicach ludzkich alloprzeciwciał skierowanych przeciw krwinkom czerwonym. Test ten stosuje się w badaniach wykonywanych u kobiet w ciąży, osób leczonych krwią oraz _u krwiodawców. Stosując surowice diagnostyczne, można przy pomocy PTA oznaczyć antygeny czerwonokrwinkowe. W pierwszej fazie pośredniego testu antyglobulinowego kontaktuje się surowicę (w której przewiduje się obecność niekompletnych alloprzeciwciał) z krwinkami o odpowiednich antygenach. \A/ wyniku tego działania dochodzi do opłaszczenia krwinek niekompletnymi allo-przeciwciałami (Rys. 5).

Rys. 5 Uczulenie krwinek czerwonych przeciwciałami klasy IgG

serologia grup krwi w praktyce

53