skanowanie0005

24 Baltowie wschodni

groby mężczyzn zawierały po dwa groty oszczepów, parę noży bojowych, ostrogę, wędzidło, naszyjnik, do 5 zapinek, z których część wykonana była ze srebra. Obok pochowany był jeden lub dwa konie. Wkrótce na tych obiektach pojawia się też ciałopalenie, przy czym w jamie o wielkości analogicznej, jak w przypadku inhumacji, znajdowało się skupisko spalonych kości, a obok składano część wyposażenia, które nie nosiło śladów przepalenia na stosie. Wyposażenie grobów męskich to groty oszczepów, miecze dwusieczne i topory o szerokim ostrzu. Niekiedy broń i niektóre ozdoby (naszyjniki) intencjonalnie gięto lub łamano przed włożeniem do grobu.

Z Kuronii znana jest grupa cmentarzysk z wieńcami kamiennymi. W VII-VHI w. Kurowie stosowali inhumację, a od końca VIII wieku zaczyna się wśród nich upowszechniać ciałopalenie, choć do końca XII wieku utrzymuje się w tej grupie nekropoli birytualizm. Wyposażenie i grobów szkieletowych i ciałopalnych było podobne, a zarazem najbogatsze na terenie Litwy. Na cmentarzyskach szkieletowych z VII-X wieku groby mają układ rzędowy. Orientacja zwłok na niektórych nekropolach jest jednakowa, na innych zależna od płci. Początkowo groby ciałopalne znajdowały się w tych samych rzędach, co szkieletowe, czasem zakładano je nad niżej umieszczonym starszym grobem szkieletowym. W wyposażeniu mężczyzn dominowała broń w postaci dwu, trzech bądź czterech oszczepów, do których przywiązany był czasem paciorek bursztynowy. Przy boku lub na piersi znajdował się jednosieczny miecz w drewnianej pochwie z żelaznymi okuciami, od VIII w. także nóż bojowy, jeszcze później, od X w. dodawano do tego jeszcze topór bojowy. Obok lewego ramienia zmarłego składano wędzidło z przymocowanym do niego paciorkiem bursztynowym oraz kosę i osełkę. Od IX wieku w pochówkach takich częściej pojawiają się ostrogi. Szaty spinane były dwoma zapinkami, w bogatszych grobach spotyka się ich cztery sztuki. W grobach kobiecych przy głowie umieszczano szydło oraz kamienny lub bursztynowy przęślik. Na włosach była zapinka kolista, którą w IX-XI wieku zastąpiono małą szpilą brązową a włosy spinano z tyłu dużą szpilą żelazną. Na szyi znajdował się naszyjnik, najczęściej skręcany z drutów, na obu rękach składano po kilka jednakowych bransolet. Szały spinano jedną lub dwoma szpilami, z łańcuszkami i zawieszkami.

Na cmentarzyskach Kurów przy głowach kobiet, mężczyzn i dzieci składano również parę rogów do picia z brązowymi okuciami krawędzi, a niekiedy także małe naczynie gliniane.

Grupa nekropoli na Żmudzi to stanowiską których początki sięgają okresu rzymskiego. Tamtejsze letto-litewskie kurhany zostały użyte we wczesnym średniowieczu do zakładania płaskich pochówków plemion żmudzkich. Wtórne pochówki umieszczano w płaszczach nasypów albo zakładano płaskie cmentarzyska, które nieprzerwanie użytkowano od V do XTV wieku, a niekiedy nawet do XIX wieku. Do XD wieku w tej grupie dominowała inhumacją a od VI wieku groby umieszczano w rzędach. Wyposażenie pochówków było analogiczne do innych grobów