skanowanie0019 (6)

284 Lawrence Ven0

ornamentyki’ (Ungaretii 1958; xi). Ozdobna wersja angielska skierowana była do »-nej publiczności, typowo amerykańskiej, do czytelników zaznajomionych z brytyjską i amerykańska tradycją oraz ze współczesnymi przekładami, które osiągnęły wówczas znaczną popularność.

W istocie język przekładu Mandelbauma był dla odbiorców tak naturalny, że rece*-. zent pisma „Poetry’ Ned 0’Gorman, poeta, który debiutował w tym samym roku, w ogóle nie zwrócił na niego uwagi. 0'Gorman uznaje poezję Ungarettiego za .prawdzie cudowną’, cytując i komentując przekłady tak, jakby były one tekstem włoskim (0’Gor-man 1959& 330). 0’Gormanowi u (Mandelbaumowskiego) Ungarettiego podobało aę przede wszystkim to, że jest poetycki: chwalił Włocha za opisanie „świata zamienianego w poezję”, a za jego nąjwspanialszy wiersz uznał Recitatm di Palinuro (0’Gcr-j man 1959a: 331). Wiersze zawarte w pierwszym tomiku 0’Gormana odzwierciedlają a przekonania. W utworze/In/lrt of Poetry (.Sztuka poetycka") czytamy. Poetry begiis tehere rhetoric does (Poezja zaczyna się tam, gdzie retoryka) (0'Gorman 1959b: 26).

Dwie grupy czytelników Mandelbauma byty zasadniczo niewspółmierne. Pomimo że przekład był napisany po angielsku, każda z nich czytała go w innych kategoriach językowych i kulturowych. Środowisko italianistów także nie rozpoznało wiktoriańskich poetyzmów. Dla tych odbiorców owa cecha stylistyczna była niewidoczna, ponieważ angielski nie był dla nich językiem ojczystym, a także dlatego, że jako specjaliści od literatury włoskiej koncentrowali się na relacji łączącej tekst włoski z tekstem angielskim, a więc na ekwiwalencji leksykalnej. Cecchetti zauważył jeden z poetyckich gestów Mandelbauma w przekładzie slowaamemora (stracić pamięć, zapomnieć) oddanego za pomocą archaizmu dismnembm (Ungaretii 1958:51; por. OED). Wybór ten uznał Jednak za trafny, bo odpowiadający „specyficznemu i sugestywnemu smakowi" włoskiego tekstu oraz wskazujący na „poetycką wrażliwość" tłumacza (Cecchetti 1959:267).

Tb, że owa wrażliwość mogłaby być obca modernistycznej poetyce Ungarettiego, nie zostało jakoś zauważone (w druku) poza, co ciekawe, jedną reakcją czytelnika brytyjskiego. Recenzent londyńskiego „Timesa" (6 listopada 1958,13C), zgadzając się z Cecchettim, że Ungaretti to jeden z najwybitniejszych żyjących poetów", wyraża przekonanie, że „pan Mandelbaum tłumaczy z zupełnie wyjątkową intensywnością", Nie ulega wątpliwości, że recenzent miał na myśli Mandelbaumowskie poety-zmy, skoro jako „dobrą ściągaczkę’ zachwala! bardzo bliską oryginałowi wersję francuską pióra Jeana Lescure’a z 1953 roku (gdzie D'altń diluoi um colomba ascotto ma postać J'(cmde une colombe oenue d’mitres deluges - Słyszę gołębicę przybyłą z innych potopów. Ungaretii 1953:159). tylko czytelnik poezji będący rodzimym użytkownikiem języka angielskiego i znający tekst włoskiego oryginału oraz jego pozycję w obrębie tamtejszej tradycji mógł odczuć angielskojęzyczną nadwyżkę w wersji Mandelbauma.