Skanowanie 11 10 28 47 (3)

włókien ruchowych wysyłanych przez te motoneurony. Dysponując nadmiarem ważnych impulsów czuciowych, ośrodki nerwowe nie tracą możliwości sterowania, nawet przy uszkodzeniu niektórych obwodów nerwowych. Funkcje obwodów uszkodzonych przejmują wtedy obwody nieuszkodzone, wyrównujące (kompensujące) zaburzenia regulacji.

1.5.

Organizacja czynności czuciowych 1.5.1.

Pojęcie receptora nerwowego i rodzaje receptorów czuciowych

Receptorem nerwowym nazywa się strukturę nerwową, w której, w wyniku zadziałania swoistego bodźca nawet o niewielkiej intensywności, powstaje proces pobudzenia (stan czynny) komórki nerwowej. Natomiast informacje o środowiskach zewnętrznym i wewnętrznym organizmu układ nerwowy ośrodkowy otrzymuje za pośrednictwem krwi lub swoistych struktur odbiorczych, związanych z obwodowym układem nerwowym zwanych receptorami czuciowymi. Receptory przetwarzają energię różnych działających na nie bodźców w energię impulsów nerwowych, przekazywanych nerwom czuciowym (dośrodkowym). Receptory charakteryzują się wysoką specjalizacją, przejawiającą się: 1) bardzo dużą pobudliwością, tj. zdolnością reagowania na minimalne ilości energii działających na nie bodźców, 2) szczególną wrażliwością na określone rodzaje bodźców i względną niewrażliwością na wszelkie inne; nie dotyczy to jedynie receptorów bólowych reagujących na wszelkie bodźce osiągające szkodliwe natężenie (bodźce uszkadzające).

Pobudliwość receptorów nie jest stała. Może się ona zmieniać przy zmianach stanu samych receptorów lub pod wpływem impulsów z kory mózgowej i układu siatkowatego pnia mózgu, zmieniających poziom wrażliwości („nastawienie”) aparatów recepcyjnych.

Wyniki badań dowodzą, że układ nerwowy ośrodkowy może wpływać poprzez specjalne włókna odśrodkowe na stan własnych wejść czuciowych na wszystkich stopniach - od receptorów obwodowych do neuronów odbiorczych w korze - zmniejszając lub zwiększając pobudliwość określonych odcinków. Bodźce, na które receptor jest najbardziej wrażliwy, nazywają się swoistymi lub specyficznymi. Próg pobudliwości receptora jest dla nich najniższy. Bodźce nieswoiste (niespecyficzne) mogą też pobudzać receptory, ale próg pobudliwości dla nich jest o wiele wyższy. Prócz podstawowej specjalizacji ogólnej (wybiórczego odróżniania rodzajów energii) poszczególne receptory złożonych narządów zmysłów wyspecjalizowane są też w odbiorze określonych zakresów pobudzeń, np. różnych części widma świetlnego, rozmaitych częstotliwości drgań (fal dźwiękowych), różnych zakresów temperatur itp.

Bodźce działające na receptory stanowią źródło informacji dla organizmu o zmianach zachodzących w jego środowiskach zewnętrznym i wewnętrznym. Otrzymane przez receptory informacje przekazywane są do układu nerwowego 46    ośrodkowego pod postacią salw nerwowych.