ćwiczeń, wielkości wysiłku oraz tolerancji bólu. Muszą być one prowadzone według szczegółowo ułożonego planu, dlatego usprawnianie należy zawsze uzgadniać z lekarzem reumatologiem lub z zespołem rehabilitacyjnym, jeżeli istnieje taka możliwość.
Należy usilnie nakłaniać chorych do codziennego ich wykonywania, ponieważ jest to warunkiem uzyskania pomyślnych wyników usprawniania we wszystkich chorobach reumatycznych.
Choremu ćwiczącemu w domu należy ułożyć indywidualny konspekt, czyli zestaw ćwiczeń. Poza opisanymi ćwiczeniami powinien on zawierać ćwiczenia rozluźniające, oddechowe i izometryczne. Bardzo ważne jest nauczenie pacjenta dokładnego wykonywania ćwiczeń z uwzględnieniem pozycji wyjściowej, rodzaju wykonywanego ruchu, ilości powtórzeń i tempa ćwiczeń. Co 10 dni pacjent powinien zgłaszać się do oceny wyników usprawniania i ewentualnych zmian w konspekcie ćwiczeń.
W klasyfikacji opracowanej przez Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne w 1983 roku reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) zostało umieszczone w grupie I pt. „Układowe choroby tkanki łącznej”. Zapalenie stawów w rzs jest określane jako reumatoidalne, ponieważ powoduje ono nieodwracalne zniszczenia struktur stawowych i okołostawowych z nasypowymi zaburzeniami czynności narządu ruchu będącymi przyczyną inwalidztwa.
Rzs jest uogólnioną chorobą tkanki łącznej ustroju. Zmiany chorobowe występują więc w wielu narządach, jednak w obrazie klinicznym na pierwszy plan wysuwają się typowe zniekształcenia stawów i zanik mięśni. ('.horoba ta cechuje się wybitnie przewlekłym przebiegiem z okresami zwolnień i zaostrzeń oraz stałym postępem zmian w narządzie ruchu.
Ktiologia rzs nie jest jeszcze poznana, a w patogenezie podkreśla się duże znaczenie predyspozycji genetycznej i predyspozycji płci żeńskiej do zachorowania na tę chorobę. Uważa się, że w patogenezie rzs znaczącą i < >lę odgrywają zaburzenia mechanizmów immunologicznych wyrażające się i ibecnością autoprzeciwciał, a także reakcjami typu komórkowego. Zaburzenia te powodują niekorzystne dla ustroju objawy, opisane poniżej.
Najwcześniejszą zmianą patologiczną jest zapalenie błony maziowej siawu (wysięk, niepohamowany rozrost błony maziowej). Proces niszczenia stawu rozpoczyna się wówczas, kiedy od brzeżnych części chrząstki zaczyna narastać na jej powierzchnię zapalna tkanka ziaminująca, mająca
9