0241

10.2. Głowa państwa 251

iecznie muszą być one bezpośrednie. We Francji, do 1962 r. elekcji głowy pań-dokonywalo kolegium elektorów, składające się z członków parlamentu, rad eralnych i zgromadzeń terytoriów zamorskich oraz z przedstawicieli rad unikalnych. Również w Finlandii, do 1988 r. prezydenta wybierało 300 elekto-. wyłanianych w wyborach powszechnych. Rozwiązanie takie bywa przedmio-krytyk, z uwagi na uszczuplenie prac wyborców. Obecnie regułą ogólnoeuro-ską jest przeprowadzanie wyborów bezpośrednich. W ten właśnie sposób są wyłaniani prezydenci Rumunii, Rosji i Ukrainy - a więc państw, które wykra-ją poza model klasycznego parlamentaryzmu.

Istotnym elementem legitymizacji władzy prezydenckiej jest wymóg uzyskania najmniej bezwzględnej, a niekiedy kwalifikowanej liczby głosów. Przesądza to przyjęciu większościowych systemów wyborczych (wyjątkiem jest Irlandia, gdzie suje się proporcjonalny system STV). Dotyczy to zarówno sytuacji, w których kcji dokonuje parlament, jak i wyborów powszechnych. W Grecji, Izba Deputowanych podejmuje dwie próby wyboru prezydenta większością dwóch trzecich głosów. Jeśli się one nie powiodą, wystarczy większość trzech piątych. Jeśli nie nda się jej osiągnąć, parlament zostaje rozwiązany. Decyzja o wyborze prezydenta Włoch zapada większością dwóch trzecich, a w trzecim głosowaniu, bezwzględną większością głosów deputowanych obu izb. Jak już wspomniano, w Estonii przewidziano możliwość odbycia czterech tur, w których zwycięstwo wymaga osiągnięcia dwóch trzecich głosów (w ostatnich dwóch turach uczestniczą tylko dwaj najsilniejsi kandydaci). Jeżeli nikt nie zdobędzie wymaganej większości, wówczas parlament zastępowany jest przez Zgromadzenie Elektorów. Głosuje ono w kolejnych dwóch turach; w pierwszej jest wymagana bezwzględna, w drugiej natomiast wystarcza względna większość głosów. Kolegium takie powołano w 1996 i 2001 r. Do wyboru prezydenta w Czechach jest potrzebna zgoda bezwzględnej większości - liczonej od ogólnej liczby deputowanych - uzyskana w obu izbach (dodajmy, że czeski Senat ukonstytuował się dopiero pod koniec 1996 r. i prezydent V. Haveł został wybrany w 1993 r. wyłącznie głosami członków Izby Poselskiej). Jeśli kandydat na prezydenta takiej większości nie uzyska, jest przewidziana druga tura głosowania, w której biorą udział wyłącznie dwaj kandydaci. Zwycięzcą zostaje ten, kto uzyska bezwzględną większość głosów (liczoną w stosunku do obecnych) w Izbie Poselskiej i w Senacie. Również prezydent Łotwy jest wybierany bezwzględną większością głosów ogólnej liczby posłów. Prezydent węgierski jest wyłaniany przez jednoizbowe Zgromadzenie Krajowe w trzech turach głosowania. W pierwszych dwóch jest wymagana większość kwalifikowana (2/3 głosów wszystkich deputowanych, natomiast w turze trzeciej wystarczy większość zwykła, bez względu na liczbę obecnych. Do 1998 r. konstytucja słowacka postanawiała, że parlament wybiera prezydenta większością trzech piątych głosów (jak już wspomniano, w 1998 r. zmieniono tę zasadę wprowadzając system wyborów powszechnych, co wiązało się z kryzysem politycznym 1997 r., kiedy parlament nie był w stanie dokonać wyboru nowego prezydenta po upływie kadencji M. Kovaća). Na tym tle stosunkowo liberalna wydaje się regulacja niemiecka. Prezydent RFN może być wybrany większością względną - jeśli dwie próby uzyskania bezwzględnej większości członków Zgromadzenia Związkowego nie przyniosą powodzenia.