32 >
skutecznych dla rezystora. Ponadto, ponieważ i|rf = , i)ru = i|), więc kat przesunięcia
fazowego
(p = tjrtt-t; = 0. (2.19)
Między prądem i napięciem na rezystorze nie ma przesunięcia fazowego, przebiegi te są w fazie.
Przemiany energetyczne analizuje się badając moc chwilową, która jest iloczynem chwilowych wartości napięcia i prądu.
p-ui. (2.20)
Jednostką mocy chwilowej jest 1 V-A (wolt razy amper).
Dla rezystora
Pjt=ujti=IUmKUIJsm2(a>t-nlr). (2-21)
Uwzględniając, że
sin^t = ■* oraz - |t/^| |/[ =f?|/[2 ,
hO£s2x Qraz J5nfiljy = 2 2
otrzymuje się
(2.22)
pR =i?|/j2[l-cos(2«r+2i|r)] = jf/R||/j|l+sm^2tor+2t|f-yj
Funkcja mocy pR zawiera składową stałą i?|/|2 i składową zmienną o podwójnej częstotliwości w stosunku do częstotliwości prądu i napięcia. Amplituda składowej zmiennej jest równa wartości składowej stałej f?|/|2. Funkcja mocy ma wartości chwilowe nieujemne pR=uRi=Ri22:0. (2.23)
Przy odbiornikowym ostrzałkowaniu rezystora (napięcie przeciwko prądowi - rys. 2.2) nieujemna wartość mocy chwilowej oznacza, że rezystor pobiera energię (i zamienia ją na ciepło), a więc jest stale odbiornikiem energii.
Do narysowania promieni odwzorowujących przebiegi i samych przebiegów dla prostoty przyjmijmy tji = 0. Przy tym przyjęciu promienie | UmR | i | / m | mają kąt początkowy zerowy, natomiast podniesiony (o składową stałą) promień, reprezentujący moc chwilową, ma kąt -Tli- Promień ten wiruje z prędkością kątową 2o>. Na rys. 2.3 przedstawiono przebiegi i, uR, pR dla rezystora.
Prąd i napięcie na rezystorze jednocześnie, co pół okresu, zmieniają znak i dlatego właśnie funkcja mocy ma wartości nieujemne.
Na podstawie mocy chwilowej definiuje się moc czynną. Jest to wartość średnia za okres z mocy chwilowej
(2.26)
33
02.24)
■ Jednostka mocy czynnej jest 1 W (wat, wymiarowo: V-A).
~*vr—-ń------ \ | |
/ i>-' y 1 AfUPł |
\ \ vł>> —— —V““— j!Ąr ,V |
i ł - \ * V \ 1 s \ s |
/ / * |
Rys. 2.3
Przyjmując t0 = O dla rezystora otrzymuje się r r
= jfpRdt = jf \UX\1/||[1 -coS(2«t+2*)]dr = \UR\[I\ .
Korzystając ze wzoru (2.18) oraz uwzględniając, że R = ^ otrzymuje się
Pr=\Ur\\I\=R\I\> = G\Ux\* .
J______
(2.25)
Energia zamieniana na ciepło jest całką po czasie z mocy chwilowej
Jeżeli czas obserwacji (czas poboru energii) jest całkowitą wielokrotnością połowy okresu. .
= wówczas
(2.27)