Technologie transportowe XXI w.
Tabela 2.8
ie prawa jazdy
Kategoria |
Rodzaj pojazdu |
A |
Motocykl |
Al |
Motocykl o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3 i mocy nie przekraczającej 11 kW |
B |
a) pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, z wyjątkiem autobusu lub motocykla b) pojazd, o którym mowa w lit. a), z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 3,5 tony c) ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny |
BI |
Trójkołowy lub czterokołowy pojazd samochodowy o masie własnej nieprzekraczającej 550 kg, z wyjątkiem motocykla |
C |
Pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, z wyjątkiem autobusu, a także ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny |
Cl |
Pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony i nieprzekraczającej 7,5 tony, z wyjątkiem autobusu, a także ciągniki rolniczy lub pojazd wolnobieżny |
D |
Autobus, ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny |
Dl |
Autobus przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 17 osób łącznie z kierowcą a także ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny |
T |
Ciągnik rolniczy z przyczepą (przyczepami) lub pojazd wolnobieżny |
B+E, C+E lub D+E |
Pojazd określony odpowiednio w kategorii B, C lub D, łącznie z przyczepą |
Cl+E |
Zespół pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej, nieprzekraczającej 12 ton, składający się z pojazdu ciągnącego określonego w kategorii Dl i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego |
Dl+E |
Zespól pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 12 ton, składający się z pojazdu ciągnącego określonego w kategorii Dl i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego |
Kierowca na skutek konieczności ciągłego obserwowania wskazań sygnalizacyjnych urządzeń oraz otoczenia, w którym pracuje pojazd, a przede wszystkim natychmiastowego reagowania na zmiany zachodzące w ruchu drogowym, szybko się męczy. Obciążenie kierowcy pracą psychiczną oraz fizyczną, związaną z wykonywanymi w czasie jazdy różnego rodzaju ruchami roboczymi przy obsłudze licznych mechanizmów sprawia, że po przekroczeniu określonego czasu pracy gwałtownie osłabia się reakcja kierowcy na postrzeganie zjawisk, a tym samym zwiększa się prawdopodobieństwo spowodowania przez niego wypadku drogowego (rys. 2.5). Na podstawie wyników badań nad skutkami wydłużonego czasu pracy kierowców udowodniono nie tylko przyspieszony spadek prędkości reakcji, lecz także wzrost ciśnienia krwi przy przekroczeniu określonego progu czasu pracy, co było podstawą ustalenia dla kierowców normatywnego czasu pracy, którego nie wolno przekroczyć.
Rys. 2.5. Czas pracy kierowcy a czas reakcji na postrzeganie (czas reakcji kierowcy wypoczętego przyjęto za 100%)
Napięcie uwagi u każdego człowieka podlega wahaniom związanym z rytmem dobowym. Badania wykazują, że w godzinach rannych, popołudniowych i nocnych napięcie uwagi maleje. Jako dowód przytacza się liczbę przypadków zaśnięć za kierownicą - najwięcej po obiedzie i w godzinach między 24 a 5 rano. Zmęczenie u kierowcy przejawia się stopniowym zmniejszaniem sprawności, spowodowanym nieprzerwanym powtarzaniem tych samych czynności. Z czasem sprawność maleje, a liczba błędów w miarę upływu czasu wzrasta. Zmęczeniu zapobiega się przez skrócenie czasu pracy oraz właściwą z punktu widzenia fizjologii i psychologii organizację pracy i odpoczynku.