skanuj0003

Technologie transportowe XXI w.

rystyka transportu samochodowego w 2005 r.

Tabela 2.1

czególnienie	Masa przewiezionych ładunków		Wykonana praca przewozowa		Średnia odległość przewozu 11 ładunku w km
	w tys. ton	udział %	w min tkm	udział %
t dowy ogółem	1079761	100	119 740	100,0	111
ort samocho-zarobkowy	563 584	52,2	92 866	77,6	165
ęb. zatrudnia-w. 5 osób	-	77,2	-	-	-
ęb. zatrudniały, 9 osób	101 986	9,4	42 738	35,7	419
ort samocho-gospodarczy	516 177	47,8	26 874	22,4	52

iracowanie własne na podstawie danych „Transport - Wyniki działalności w 2005 r.”, op. cit., 77,133.

wagi na to, że transport samochodowy nadal pozostanie dominującą ga-msportu, wszelkie usprawnienia tej działalności będą odgrywać również olę w usprawnieniu transportu krajowego i całej gospodarki narodowej, ramach transportu samochodowego występują różne formy i typy przed-tw. W ogólnej strukturze dominują małe przedsiębiorstwa ówno przedsiębiorstwa prywatne, jak i państwowe świadczą swoje usłu-wszystkich usługobiorców na równych prawach. Publiczny charakter jbiorstw transportu samochodowego wynika z faktu zlikwidowania ch warunkach ekonomiczno-prawnych barier branżowości oraz nakazowemu zarządzania.

celu zapewnienia warunków sprawnego zarządzania wszystkimi dziedzina-izanymi z racjonalnym świadczeniem usług transportowych, samodzielne biorstwa transportu samochodowego opracowują właściwe dla danych wa-struktury organizacyjne. Struktury te mogą się różnić, ponieważ różne są ci i potencjał przewozowy tych przedsiębiorstw, ich lokalizacja oraz obszar transportu, specjalizacja technologiczna wykonawstwa usług transporto-lodział kompetencji i obowiązków itp. Poza tym struktura organizacyjna, raz wewnętrznego systemu zarządzania, ulega ciągłym modyfikacjom. Sys-anizacyjny można doskonalić bądź to metodą diagnostyczną bądź progno-Bez względu jednak na zastosowaną metodę, podstawowym założeniem ilenia struktur organizacyjnych transportu samochodowego jest ich „spłasz-

czenie”, głównie poprzez likwidowanie ogniw pośrednich i zwiększanie obowiązków i kompetencji bezpośrednich wykonawców produkcji transportowej, tj. przedsiębiorstw i oddziałów transportowych oraz zaplecza technicznego.

Zwiększenie samodzielności i inicjatywy przedsiębiorstw transportu samochodowego wymaga powszechnego stosowania systemu -wewnętrznej samodzielności ekonomicznej i rozliczeń. System ten powinien dotyczyć wszystkich podstawowych i pomocniczych jednostek przedsiębiorstwa, zaangażowanych w realizację procesu transportowego.

O ile w przewozach krajowych istnieje duża swoboda w zakresie ich realizacji, o tyle w przewozach międzynarodowych obowiązują ściśle określone ramy wynikające z międzynarodowych konwencji. Na przykład każdy zarobkowy przewóz samochodem towarów z Polski do kraju trzeciego lub w relacji odwrotnej podlega przepisom konwencji CMR, regulującym stosunki między przewoźnikiem a użytkownikiem. Dowodem zawarcia umowy przewozu jest międzynarodowy list przewozowy CMR. Od stycznia 1992 r. wspomnianemu listowi musi towarzyszyć Jednolity Dokument Administracyjny - SAD. Niezależnie od tego przewoźnik powinien posiadać wiele innych dokumentów, zwłaszcza odpowiedni karnet wydawany na podstawie międzynarodowej konwencji TIR. Karnet TIR umożliwia bowiem przewóz towarów transportem samochodowym bez poddawania ich procedurze celnej przy przekraczaniu granicy. Poręczycielem za przewoźników wobec władz celnych poszczególnych państw jest organizacja wydająca karnety TIR. W Polsce jest to Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych.

Pojazdy dopuszczone do przewozu z zastosowaniem karnetów TIR muszą odpowiadać warunkom określonym w konwencji, a kierowcy muszą zapewnić właściwe posługiwanie się tymi karnetami.

Największym polskim przewoźnikiem międzynarodowym jest niewątpliwie PEKAES Transport S.A.

Drugą co do wielkości przewozów (18,9%) i wykonanej pracy przewozowej (21,9%) gałęzią transportu jest niewątpliwie transport kolejowy, który w 2005 r. przewiózł 269,6 min ton ładunków (o 4,7% mniej niż w 2004 r.), przy czym 119,6 min ton przypadało na inne niż PKP podmioty, które uzyskały koncesje (licencje) na transport kolejowy. Spółki (grupy) PKP przewiozły 149,9 min ton ładunków, tj. o 8,4% mniej niż przed rokiem. Na ogólny spadek przewozów ładunków transportem kolejowym wpłynęło zmniejszenie przewozów większości grap towarowych, z wyjątkiem drewna i korka, artykułów spożywczych i pasz oraz ładunków pozostałych³*. Znaczenie transportu kolejowego wynika głównie z jego cech techniczno-eksploatacyjnych, a zwłaszcza z:

- stosunkowo dobrze rozwiniętej sieci transportowej, dostosowanej do lokalizacji głównych rynków zaopatrzenia i zbytu oraz ściśle powiązanej z gęstą siecią dróg kołowych i punktów przeładunkowych różnych gałęzi transportu;

³¹ „Transport - Wyniki działalności w 2005 r.”. op. cit., s. 49.