Fundusze inwestycyjne - charakterystyka oraz mechanizm działania
Inwestorzy indywidualni napotykają na swej drodze do zysku wiele przeszkód. Niewystarczające umiejętności przewidywania wahań na rynku giełdowym, jak też koszty transakcyjne powodują, że osiągnięcie korzyści na rynku kapitałowym stanowi nie lada wyzwanie. Ponadto problemem jest także niedobór środków finansowych drobnych inwestorów który uniemożliwia im zabezpieczenie się przed dużymi stratami, poprzez inwestowanie w różne papiery wartościowe. Im właśnie z pomocą przychodzą ..fundusze inwestycyjne, które opierają się na koncepcji połączenia środków finansowych inwestorów indywidualnych, w celu ich wspólnego inwestowania na rynku kapitałowym" [Dębski 2001. s.507|. Zyski bądź straty dzielone są między inwestorów zgodnie z ich udziałami. Udziałowiec przekazując swój kapitał funduszowi inwestycyjnemu, otrzymuje w zamian jednostki uczestnictwa, które umożliwiają mu uczestnictwo w jego dochodach.
Fundusz otrzymane pieniądze inwestuje na rynku kapitałowym. W skład portfela inwestycyjnego mogą wchodzić akcje spółek, obligacje jak też inne papiery wartościowe. Inwestorzy, którzy ulokowali swoje środki w funduszach inwestycyjnych, mogą z tego tytułu uzyskać dywidendy lub zyski kapitałowe.
Źródłem dywidend płaconych przez fundusz są otrzymane odsetki i dywidendy od papierów wartościowych będących w posiadaniu funduszu. Zyski kapitałowe powstają wtedy, gdy dany papier wartościowy zostaje sprzedany po cenie wyższej niż został zakupiony (po odliczeniu kosztów z tym związanych).
Aby fundusz inwestycyjny mógł rozpocząć swą działalność musi:
• być zarządzany przez specjalistyczną firmę menedżerską.
• spełnić pewne limity kapitałowe i inwestycyjne,
• zatrudniać licencjonowanych doradców w zakresie obrotu papierami wartościowymi.
Jak nietrudno się domyślić, każdy zysk wiąże się z pewnymi kosztami ponoszonymi przez inwestora. Uczestnik funduszu ma do czynienia z dwoma rodzajami kosztów, pośrednimi i bezpośrednimi. Koszty pośrednie pobierane są z aktywów funduszu. Jeśli chodzi o koszty bezpośrednie zaliczane do nich są:
• koszty transakcyjne, czyli koszty prowizji maklerskich jak również podatki, przeciętny ich poziom stanowi około 4% wartości transakcji; koszty te mają duży wpływ na stopy zwrotu, ich poziom kształtuje przyjęta strategia inwestycyjna; mają bardzo duże znaczenie przy inwestycjach krótkoterminowych,
• wynagrodzenie za zarządzanie funduszem,
• koszty związane ze sprzedażą bądź umorzeniem jednostek uczestnictwa (opłaty te mogą być naliczane na wejściu, na wyjściu, bądź też rozłożone na pewien okres), ich wielkość wiąże się z wielkością włożonego kapitału, zależność pomiędzy wpłatą a opłatą jest odwrotnie proporcjonalna, im większa wpłata tym mniejsza opłata; na wielkość kosztów tego typu ma także wpływ czas, na jaki zawarta została lokata w funduszu.
• opłaty związane z działalnością funduszu, są to koszty wiążące się z opłatą obsługi prawnej, wynagrodzenia dla członków zarządu, personelu, utrzymania biura, opracowań i kontroli sprawozdań finansowych, jak również opłaty dla banku -powiernika.
Celem każdego funduszu inwestycyjnego jest osiągnięcie korzyści finansowych, dlatego też ocena jego działalności skupia się na dwóch podstawowych pojęciach, dochodzie i ryzyku. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem oceny rentowności funduszu jest stopa zwrotu. Jest to „procentowa zmiana wartości rynkowej aktywów w jednostce czasu.