skanuj0015

W usuwaniu przykurczów w stawach pomocne są różnego rodzaju wyciągi. Można je zlecać jedynie u tych chorych, u których nie stwierdza się zaburzeń troficznych oraz naczyniowych w obrębie kończyn.

Do usuwania przykurczów służą szyny korekcyjne, łuski gipsowe oraz etapowe opatrunki gipsowe. Łuski gipsowe mogą też być używane do stabilizacji kończyn dolnych w pozycji stojącej i w czasie chodu (np. przy dużej bolesności lub niestabilności stawu kolanowego).

Niekiedy nie jesteśmy w stanie zapobiec powstawaniu zniekształceń narządu ruchu, nawet mimo systematycznego leczenia. Należy wówczas dążyć do uzyskania ustawienia kończyny w stawie w optymalnie funkcjonalnej pozycji. Korzystniejszy jest bowiem dla chorego mniejszy zakres ruchów w bezbolesnym stawie lub zesztywnienie stawu w dobrej funkcjonalnie pozycji, niż większy zakres ruchów, których wykonywanie jest połączone z dużymi bólami powodującymi ograniczenie lub zahamowanie funkcji stawu.

Trudnym problemem jest zapobieganie zwiększaniu się przykurczów w stawach pod wpływem działania obciążeń. Taka sytuacja występuje na przykład w czasie chodu przy przykurczach w stawach kolanowych i biodrowych. Zabronienie choremu chodzenia do czasu usunięcia przykurczów napotyka często na duże trudności, dlatego przy nieznacznym przykurczu zezwala się na chodzenie za pomocą kul lub lasek przez krótki czas pod warunkiem następowego zakładania wyciągów zapobiegających zwiększaniu się przykurczów.

3.5.2. Fizjoterapia w okresie dużego zaostrzenia choroby

W okresie dużego zaostrzenia procesu zapalnego w wielu stawach, przebiegającego z podwyższoną ciepłotą ciała, chory musi pozostawać w łóżku. Szczególnie ważna jest w tym okresie walka z bólem, ponieważ lęk przed nasileniem się dolegliwości stawowych powoduje, że chory unika wszelkiej aktywności ruchowej. Należy więc zastosować leki działające silnie przeciwzapalnie i przeciwbólowo, zapobiegać powstawaniu przykurczów w stawach, wadliwemu ułożeniu kończyn i jak najszybciej usuwać rozpoczynające się zniekształcenia narządu ruchu.

lY/.cbywanic w łóż.ku nic¹ może być jednak równoznaczne z zupełną bezczynnością ruchową mimo niechęci chorych do wykonywania nawet prostych i lekkich ćwiczeń leczniczych. Program usprawniania trzeba szczególnie dokładnie przeanalizować, gdyż nieodpowiedni dobór ćwiczeń lub nadmierny wysiłek łatwo powodują nasilenie się procesu zapalnego w stawach. Pozostając w łóżku chory powinien kilka razy dziennie wykonywać ćwiczenia oddechowe, ponieważ brak ruchu powoduje powierzchowne oddychanie, a tym samym upośledzenie wentylacji płuc. Chory wykonuje te ćwiczenia leżąc na wznak lub siedząc na brzegu łóżka (albo im krześle) ze stopami opartymi o podłoże.

Usprawnianie narządu ruchu rozpoczynamy przeważnie od ćwiczeń io/lużniających, biernych i izometrycznych, przechodząc do ćwiczeń wspomaganych oraz czynnych wolnych. Taka kolejność ćwiczeń nie jest konieczna w każdym przypadku i u wielu chorych można rozpoczynać usprawnianie od ćwiczeń wspomaganych lub czynnych wolnych, nie zapominając równocześnie o nauczaniu rozluźniania mięśni i skurczów i/ometrycznych.

Nie wolno wykonywać ruchów w stawie objętym ostrym procesem zapalnym, istnieje bowiem wówczas wskazanie do krótkotrwałego unie-mchomienia stawu. Po zakończonym okresie unieruchomienia stawu u (/poczynamy ćwiczenia od ruchów biernych, przechodząc - w zależności od stanu miejscowego i siły mięśni - do ćwiczeń wspomaganych,

• zynnych w odciążeniu oraz czynnych wolnych.

Nieodzownym warunkiem prawidłowego wykonywania wszelkich ćwi-

• zrii jest nauczenie chorego świadomego i kontrolowanego zmniejszania nadmiernego napięcia mięśni, czyli „rozluźniania mięśni”.

(świeżenia bierne mają na celu niedopuszczenie do powstawania przy-kurczów mięśni, torebki stawowej, ścięgien, zrostów w stawach, ułatwienie krążenia krwi i chłonki, zapobieganie odleżynom, zachowanie czucia pmprioceptywnego i pamięci ruchowej. Mają one również szerokie zastosowanie w początkowym okresie uruchamiania stawów po zabiegach operacyjnych lub po zdjęciu opatrunku gipsowego. Wykonując ruchy I nenie w stawie należy odciągać od siebie kości tworząc staw, co zmniejsza nacisk i tarcie powierzchni stawowych w czasie ruchu. Wszystkie ruchy w ćwiczonym stawie powtarza się kilkakrotnie w wolnym i rytmicznym lempie nie przekraczając granicy bólu.