skanuj0018

R = T^RN-^l2

Obliczone wartości oporu R dla poszczególnych pomiarów zamieszczone są w ostatniej kolumnie tabeli 3.

Za wartość rzeczywistą przyjmujemy średnią arytmetyczną R :

W tym przykładzie nie mamy możliwości obliczenia niepewności przypadkowej Sfi, ponieważ każdy pomiar był wykonywany dla innego Rn (nie mamy serii pomiarowej wykonanej w tych samych warunkach). Musimy zatem oszacować niepewność maksymalną. Korzystając z wzoru (18) obliczymy maksymalną względną niepewność systematyczną:

Ą/fl _ ARn , A/. ,

^R^ ^Ru h h '

Przyjmując: AR_N =0,05A oraz A/, =A 1₂ =0,2cm, obliczymy:

—1    = 0,005 + —+ — = 0,013 oraz (A7?)_max =0,llfi.

RJ _max    46,3 53,7

Ostatecznie wynik pomiaru zapiszemy następująco:

R = (8,82 ± 0,11)Q.

Literatura

[1]    H.Szydłowski: Pracownia fizyczna. PWN, Warszawa 1997, rozdz.I.

[2]    J.R.Taylor: Wstęp do analizy błędu pomiarowego. PWN, Warszawa 1995, rozdź.2 i 3.

II. Opisy ćwiczeń

Bezpośrednie pomiary podstawowych wielkości fizycznych: długości i masy

1. Pomiary długości

Pomiar długości należy do podstawowych w praktyce laboratoryjnej. W zależności od tego, jaką dokładność chcemy uzyskać, posługujemy się różnymi przyrządami. Najczęściej używanymi są:

-    przymiar, pozwalający uzyskać dokładność do 1 mm,

-    suwmiarka (zwykle dokładność pomiaru wynosi do 0,1 mm),

-    śruba mikrometryczna (zwana również mikrometrem lub mikromierzem, pozwalająca na pomiar z dokładnością do 0,01 mm).

Ze względu na trudności jakie początkującym studentom sprawia posługiwanie się dwoma ostatnimi przyrządami, poniżej zostanie omówiona zasada pomiaru suwmiarką i mikromierzem.

1.1. Suwmiarka

Przed rozpoczęciem pomiaru trzeba sprawdzić, czy przy zetknięciu obu szczęk suwmiarki zero głównej skali milimetrowej pokrywa się z zerem noniu-sza (pomocniczej skali umieszczonej na ruchomej szczęce suwmiarki). W przypadku przesunięcia zer względem siebie należy dokonać odpowiedniej poprawki w odczycie pomiaru.

Pomiar długości za pomocą suwmiarki wykonujemy w ten sposób, że mierzony przedmiot należy włożyć między szczęki suwmiarki i lekko ścisnąć. Całkowitą liczbę milimetrów określa nam położenie zera noniusza na głównej skali, która zwykle ma podziałkę milimetrową. Skalę noniusza, przy pomocy którego wyznaczamy dziesiętne części milimetra skonstruowano w ten sposób, że odcinek o długości 9 mm podzielono na 10 części, a więc działki noniusza są o 0,1 mm krótsze od działek głównej skali. Gdy przesuniemy noniusz wzdłuż skali głównej o 0,1 mm pierwsza kreska noniusza pokryje się z którąś z

* Opracowała B.Oleś.