skanuj0027

6. Zmiany zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa

6.1. Zmiany zwyrodnieniowe stawów

Zmiany zwyrodnieniowe stawów są bardzo rozpowszechnione i poją wiają się już po 20-30 roku życia. U większości osób nie powodują onj dolegliwości, u części jednak są przyczyną bólów i zaburzeń czynność narząd ruchu. Używa się wówczas określenia „choroba zwyrodnieniowa”, j

Zajęte są głównie stawy obciążane masą ciała. Typowe dla zmian zwy rodnieniowych jest pogrubienie kształtu stawów, szczególnie kolanowycł} Przy ruchach w stawie można wyczuć tarcie, słyszalne są też charaktery tyczne trzaski. Zakres ruchów w stawie może być ograniczony w następst wie zwłóknienia torebki stawowej, wytworzenia się wyrośli kostnych zmian powierzchni stawowych. Zmiany te nigdy nie powodują zesa tywnienia stawów. Ból odczuwają chorzy na ogół wówczas, kiedy staw są obciążone (chód, dłuższe stanie). Nasilenie bólu jest umiarkowane zwiększa się on znacznie w przypadku wtórnego odczynu zapalneg i utrzymuje się wtedy w spoczynku. Wolne ciała blokujące staw są przj czyną gwałtownych bólów uniemożliwiających wykonanie jakiegoko wiek ruchu w stawie.

Ogólny stan chorych jest przeważnie dobry, ciepłota ciała prawidłowi OB nie jest przyspieszony. Przebieg choroby jest powolny, przyczyną in walidztwa jest najczęściej choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych.

6.1.1. Etiologia i patogeneza

Zmiany zwyrodnieniowe stawów dzieli się na pierwotne, który cl etiologia nie jest znana, oraz wtórne, powstające pod wpływem czynników

uszkadzających chrząstkę stawową. Do tych czynników zalicza się: powolne /używanie się chrząstki stawowej w ciągu życia, wadliwe ustawienie osi koiiczyny (np. udo szpotawe, kolano koślawe), zniekształcenia wrodzone (np. dysplazja lub zwichnięcie stawu biodrowego, stopa końsko-szpotawa), urazy stawów, powtarzające się mikrourazy, długotrwałe przeciążenia narządu ruchu, stan zapalny stawu, krwiaki śródstawowe, zaburzenia hormonalne i metaboliczne, zaburzenia rozwoju nasad kości uwarunkowane genetycznie, niektóre choroby przemiany materii (otyłość, cukrzyca), układu nerwowego, aseptyczne martwice nasad kości.

Należy podkreślić, że wszelkie nieprawidłowe obciążenia stawu prowadzą nieuchronnie do wtórnych, przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych. Dlatego możliwie szybkie przywrócenie prawidłowej mechaniki ■a.iwu jest zabiegiem zapobiegającym rozwojowi zmian zwyrodnieniowych.

6.1.2. Patomorfologia

W chrząstce stawowej powstają zmiany wsteczne - ulega ona wysu-t/eniu, zmętnieniu i zwłóknieniu. Powstają w niej ubytki i szczeliny, na i ku tek czego powierzchnia chrząstki traci swą gładkość. Z biegiem czasu ilir/ąstka stawowa ulega starciu i nie chroni już kości przed uciskiem i wstrząsami. Stykające się ze sobą kości tworzące staw ulegają wyszlifowa-iini, co prowadzi do zmian wytwórczych pod postacią sklerotyzacji pod-t lir/ęstnej warstwy kości oraz do powstawania wyrośli kostnych zwanych "Mcofkami. Tworzą one wały lub grzebienie kostne wokół krawędzi nasad lu iści. Opisane zniekształcenia stawów powodują zaburzenia ich zwartości.

W jamie stawu mogą powstawać wolne ciała, tzw. myszki stawowe. Są In odpryski chrząstki stawowej lub oderwane kosmki błony maziowe], które uległy zwapnieniu lub skostnieniu.

Ikona maziowa staje się grubsza, warstwa włóknista torebki stawowej ulega pogrubieniu i stopniowo przykurcza się. Wtórnie mogą powstawać w sławach i w tkankach okołostawowych odczyny zapalne połączone /«ihrzękiem i wysiękiem w stawie, wywołane przeciążeniem stawu, urazem, w kleszczeniem się „myszki stawowej” lub blokowaniem ruchu w stawie pi/ez nierówne jego powierzchnie.

59