skanuj0037

klasyfikacje te spełniają warunki podziału logicznego (adekwatności, rozłączności). Występują też „elementy pogranicza”, czyli takie, których cechy są na tyle nieostre, że nie można ich jednoznacznie przydzielić do danego podzbioru (równie dobrze pasują do dwóch sąsiednich podzbiorów) - wówczas przydzielenie ich do danego podzbioru dokonuje się na zasadzie pewnej umowności.

Jednak przydatność danego rodzaju klasyfikacji zależy od celów jakie się stawia, od rozwiązywanego problemu. Nie istnieje klasyfikacja ogólnego celu. Wszelkie podstawowe klasyfikacje w archeologii polskiej podporządkowane są wymogom chronologicznym (np. zapinek, szpil itd.). Jednak zmiana celu - celu chronologicznego na studia nad funkcjonowaniem danej grupy ludzi - musi prowadzić do innych wymogów w stosunku do klasyfikacji, a więc i zmiany idei klasyfikacji (np. procesualizm amerykański wypracował ideę klasyfikacji dynamicznej).

Istotne znaczenie dla rozwoju klasyfikacji miała teoria mnogości, w ramach której „przygotowano” klasyfikację do przeprowadzenia w nowoczesnych technikach komputerowych. Wprowadzono pojęcie zbiorów monotetycznych i zbiorów politetycznych, w związku z tym ideę klasyfikacji mono- i politetycznej, które rozwinął R. Sokal i P. Sneath. Klasyfikacja monotetyczna jest klasyfikacją prostą, bowiem zbiór monotetyczny jest jednorodny i ma niewiele własności i wszystkie elementy posiadają wszystkie te własności równocześnie. Klasyfikacja politetyczna, ze względu na charakter zbiorów, jest klasyfikacją złożoną, bowiem zbiory politetyczne mają wiele własności, a każdy element ma odpowiednio wiele własności jednocześnie.

Do klasyfikacji politetycznych odnoszą się nowoczesne metody klasyfikacji:

skalowanie wielowymiarowe - oparte jest na założeniu, że układy podlegają zmianom ewolucyjnym w czasie. Czas traktowany jest jako cecha. Badany układ (np. obiekty na stanowisku) umieszcza się w wielowymiarowej przestrzeni, na którą składają się cechy obserwowalne tych układów. Wybiera się określoną cechę i oblicza się statystyczną odległość (podobieństwo) do kolejnych elementów; obok siebie wystąpią obiekty, które mają najwięcej cech podobnych . Wykres ma kształt podkowy z umieszczonymi w odległości statystycznej obiektami. Jednak nie możemy uznać automatycznie ani początku, ani końca podkowy. O kierunku związanym z upływem czasu (który koniec można łączyć np. z początkiem funkcjonowania stanowiska i obiektami najstarszymi, a który z najmłodszymi - rozstrzygamy na podstawie innych kryteriów np. stratygraficznego, złożoności itp.)