Str 9

W bardziej złożonych przypadkach, gdy w cząsteczce znajdują się inne grupy funkcyjne, część eterowa uznawana jest za podstawnik, a nazwę związku tworzy się przez dodanie nazwy grupy przyłączonej do atomu tlenu z końcówką-oksy, np.:

H3C-O-CH2—CH₂—Cl

2    1    ł-chloro-2-metoksvetan

Odmianą eterów są tzw. EPOKSYDY - trójczłonowe związki pierścieniowe:

Najważniejszym epoksydem jest tlenek etylenu (1,2-epoksyetan) (oksiran):

ZWIĄZKI KARBONYLOWE

związki organiczne, w których występuje grupa funkcyjna o nazwie karbonylowa:

-C=0

Do związków tych zaliczamy m.in.:

1 1. Aldehydy - związki organiczne, w których grupa karbonylowa połączona jest z grupą alkilową R (bądź arylową Ar) oraz z atomem wodoru:

H

R—c=0 (Ar)

Nazwę aldehydu tworzy się od nazwy' odpowiedniego alkanu dodając końcówkę -al Najdłuższy łańcuch, w którymi występuje grupa aldehydowa, jest łańcuchem głównym. Atom -węgla tej grupy otrzymuje nr 1.

Nazwy zwyczajowe aldehydów pochodzą od nazwy kwasów, do których się one utleniają, w których słowo kwas zastąpiono słowem aldehyd.

Przykłady:

H
H-Ć=0	metanal	(aldehyd mrówkowy)	formaldehyd
H 1 H,C-C=0
^J2 1	etan a!	(aldehyd octowy)	acetaldchyd
H H3C-CH5—C=0 ■*3 2 ^Ł 1	propanal	(aldehyd propionowy)
H i H3C—CHt^-CHj—C—0 3*21	butanal (aldehyd masłowy)

2. Ketony - związki organiczne, w których grupa karbonylowa połączona jest z dwoma grupa alkilowymi bądź aromatycznymi, bądź z jedną alkilową a drugą aromatyczną:

R-j    Ar₁    R

R₂—L=o lub    ^Ar2—1=0 lub ^Ar—1=0

Nazwę ketonu tworzy się od nazwy odpowiedniego alkanu dodając końcówkę -on Najdłuższy łańcuch, w którym występuje grupa ketonowa, jest łańcuchem głównym. Numerowanie atomów węgla rozpoczyna się od końca najbliższego karbonylowego atomu węgla.

Przykłady:

2-butanon    aceton (propanon)    acetofenon

3. Kwasy karboksylowe - związki organiczne, w których grupa karbonylowa połączona jest z grupą hydroksylową -OH oraz z grupą alkilową R, bądź aromatyczą Ar: (zawierają w swej cząsteczce grupę karboksylową -COOH)

R—C=0 (Ar)

14