str
8

1.3. Społeczne podstawy przedsiębiorczości

Wyróżnia się gesty umowne, oparte na pewnym ustalonym zwyczaju, na przykład gesty policjanta kierującego ruchem, sędziego prowadzącego mecz koszykówki, a także wcześniej ustalone znaki porozumiewawcze zawodników wszystkich gier zespołowych. Do gestów umownych zalicza się również sposoby powitania, pożegnania (uścisk dłoni, machanie dłonią), oddawania honorów w wojsku, a także gesty religijne (znak krzyża) czy obraźliwe („gest Kozakiewicza”). Gestykulacja odgrywa też ważną rolę przy wyrażaniu emocji.

Sposób siedzenia i stania, ułożenie głowy, tułowia i kończyn mogą ukazywać emocje. Nogi ściśle przylegające do siebie, ręce przyciśnięte do tułowia, zaciśnięte dłonie, nieruchoma głowa zdradzają napięcie nerwowe. Niepokój wyraża się między innymi nadmierną ruchliwością, częstymi zmianami ułożenia ciała (siadanie, wstawanie, chodzenie), kręceniem głową, poruszaniem stopami i dłońmi. Wrażenie braku kontaktu odnosi rozmówca, którego partner jest odchylony do tyłu i ma ręce splecione na klatce piersiowej (rys. A). Swobodnie

A    —.    B

>• a\

V-.

Mowa ciała ukazuje nasz stosunek do drugiej osoby.

ułożone ręce i nogi świadczą o rozluźnieniu i ułatwiają komunikację. Rozluźnienie może wyrażać także przewagę jednego z rozmówców, zwłaszcza gdy ułożenie ciała drugiego wskazuje na zdenerwowanie. Jeżeli obaj rozmówcy prezentują pozycję bezpośrednią i rozluźnioną w podobnym stopniu, świadczy to o układzie partnerskim i stwarza dobrą atmosferę do rozmowy (rys. B).

Postawa klęcząca przyjmowana podczas promocji na stopień oficerski nawiązuje do tradycji pasowania na rycerza. W średniowieczu była wyrazem posłuszeństwa wobec władzy świeckiej. Współcześnie podkreśla uroczysty cha

Postawa ma też swoje znaczenie.

Stojąc, można wyrazić szacunek, zasygnalizować gotowość podjęcia zadania czy chęć szybkiego załatwienia sprawy. Postawa siedząca jest charakterystyczna dla ludzi, którzy wspólnie pracują lub rozmawiają, podkreśla relacje partnerskie. Człowiek klęczący wyraża swoją postawą szczególny szacunek, wręcz uległość i pokorę.

rakter ceremonii wojskowej.

W kulturze europejskiej jest to postawa wyjątkowa, znamienna dla uroczystych ceremonii, zwłaszcza religijnych.

19