WOS1

12

l. Komunikacja społeczna

odkodowaniu, czyli przełożeniu sygnałów na treść informacji. Pozwala to odgadnąć zamiary₍ z jakimi nadawca przystąpił do rozmowy. Wyobrażenia odbiorcy o tych zamiarach określa się mianem interpretacji wiadomości.

Przez szum rozumie się wszystkie te czynniki, które zniekształcają lub zakłócają komunikację. Mogą mieć one charakter wewnętrzny, np. odbiorca nie zwraca uwagi na wiadomość, albo zewnętrzny, gdy zniekształcenie następuje np. z powodu głośnych dźwięków z otoczenia.

W procesie komunikacji wiadomości przekazywane są za pomocą sygnałów, a są nimi wszystkie zachowania, które zostały spostrzeżone przez inną osobę. W przypadku przekazów niewerbalnych nie ma znaczenia, czy informacje zostały przekazane świadomie, czy nie. Przy tym wiadomości są czytelniejsze, jeżeli sygnały werbalne i niewerbalne współtworzące określony komunikat są zgodne lub się uzupełniają.

W celu pełniejszego wyjaśnienia procesu komunikacji należy posłużyć się bardziej rozbudowanym schematem.

NADAWCA

intencja

ODBIORCA

wiadomość

PRZEKAZYWANIE -SYGNAłU

odbiór sygnału

interpretacja

wiadomość

odtworzona

<-=>

kodowanie    sprzężenie zwrotne    odkodowanie

Rys. 2. Rozbudowany schemat procesu komunikacji

A. Przekazy werbalne I niewerbalne

Opanowanie wiedzy i nabycie umiejętności tworzenia przekazów' werbalnych wymaga przyswojenia systemu znaków i rządzących nim reguł. System ten to język, najbardziej złożony kod używany przez człowieka, służący do kontaktowania się ze światem. Jednak samo opanowanie reguł gramatyki właściwych dla danego języka nie gwarantuje porozumienia. Chcąc je osiągnąć, trzeba wiedzieć, w⁷ stosunku do kogo, jak, o czym należy¹ mówić i co jest wykluczone z punktu widzenia norm społecznych. Porozumiewanie się to złożony proces, wymagający świadomej kontroli tego, co i jak przekazujemy, a także spraw'dzania, jak nasz komunikat rozumie odbiorca.

Wypowiadając zdanie „Zrób to”, można wyrazić prośbę bądź rozkaz lub też jedno i drugie-W zależności od tego, jaki cel przyświeca rozmowie lub przeważa w danej chwili, występowa będą następujące komunikaty:

•    krytyczne - mają na celu przekazanie drugiej osobie, że nie jest w porządku, oraz wzbudzenie w niej poczucia winy,

•    strukturalne — pouczają, jak druga osoba powinna się zachować,

•    opiekuńcze - za ich pomocą włączamy się do rozwiązania problemu, udzielamy pomocy czy przejmujemy inicjatywę,

•    wspierające - traktują partnera jako osobę, która potrafi samodzielnie rozwiązać próbie^01.