griffin012

m PODSTAWY KOMUNIKACH SPOŁECZNI!

zamaskować różnią- islnic|.f«« między ko biotami i cechy łączące je / mę/c/y/numi Harding i Wood nic ni;i|i) nu ccłu wywyż szania kobiet, ba, sugeruj;) nawo!, iż mężczyźni także mogą reprezentować światopogląd feministyczny. Czyniąc to jednak, narażają się na niebezpieczeństwo utraty elementarnego poczucia kobiecej solidarności - jak choćby wspólnej tożsamości, stanowiącej spiritus movens prowadzonej przez nie krytyki zagadnień badawczych przyjmujących męską perspektywę i tworzących nacechowaną męskim punktem widzenia wiedzę o świecie.

Napięcia między tożsamością jednostkową i zbiorową nie uda się jednak wyeliminować, twierdząc po prostu, że kobiety różnią się od mężczyzn z powodu sposobu, w jaki się je traktuje. Podejście przyjęte przez Wood i Harding pozwala uniknąć uproszczonego biologicznego determini-zmu, ale sprzeczność istniejąca między traktowaniem kobiet jako grupy, a dostrzeganiem jednostkowych różnic, wciąż istnieje. Być może jest to dylemat, na który natrafiamy za każdym razem, gdy próbujemy scharakteryzować jakąś grupę ludzi. Mamy tu do czynienia z ciągłym napięciem podobnym do dialektyki między autonomią i poczuciem łączności, o której piszą Baxter i Montgomery (zob. rozdział dwunasty). W takim razie lepiej byłoby zajmować się osobno każdym z tych biegunów, a nie odmawiać prawa istnienia jednemu z nich. W zalewie krytyki płynącej ze strony feministek i zwolenników badań empirycznych Harding i Wood ewidentnie przyjmują strategię integrując;! oba podejścia.

Teoria punktu widzenia pociąga mnie z różnych względów. Jeśli wszelka wiedza ulega zakrzywieniu ze względu na społeczne umiejscowienie jej posiadaczu, warto byłoby rozpocząć nasze poszukiwa nie prawdy z perspektywy ludzi, którzy są najbardziej wrażliwi na nierówny podział władzy i mieliby najmniej do straceniu w sytuacji, gdyby uzyskane wyniki badan podważyły istniejący status ąuo. Wood przyznaje, że możemy mieć problemy z określeniem, które grupy społeczne są bardziej zmarginalizowanc niż inne. C a jako biała, czynna zawodowo kobieta znajduje się niżej w hierarchii społec/nei niż jej Afroamerykański kolega po fachu, który na uniwersytecie uzyskał tę samą pozycję? Teoria punktu widzenia nu określa tego wprawdzie jasno, lecz suge ruje, że powinniśmy zakwestionował znaczną część wiedzy pozyskanej w rczul tacie badań prowadzonych przez audio eentrycznc, zachodnioeuropejskie instytu cje badawcze. Uzyskane w ten sposób wy niki należy zastąpić pełniejszym obrazem który otrzymujemy dzięki odwołaniu się do „wysokiego stopnia obiektywizmu" I • koncepcja nadaje impet badaniom socjo log Lynn Worsham z University ol Wl sconsin w Milwaukee oraz innych bada czy, wierzących, że punkty widzenia mniejszości mogą do pewnego stopnia na prostować stronnicze poglądy, ktoiym wciąż przyznaje się status prawdziwości-

Koncepcja Harding, którą z całą pow.m określam jako heroiczną i cudowną, zakUM że należy zmienić porządek filozofii i nauki oraz stworzyć coś w rodzaju leminislyc/n«| alchemii, w której idea punktu widzenia, nil nowiona dzięki postmodernistyczne! lilo/oln staje się kamieniem filozoficznym zdolnym przekształcić surowe materiały źródłowe /a chodu w tworzywo ..ogólnie przydaliwtjf opisu świata"**.

Worsham. I.. (IW5). Kommicmg ihe sioncs: My movic tlało willi Sandra Hardiią>. Joiimalof Aihiii Coni/fOsition, 15. 568.

PYTANIA SPRAWDZAJĄCE

1.

2.

3.

4.

Jakie cechy wspólne dlii punktów whI/hmIu przyjętych prze/ kobloty. Afronmorykanów. biednych oraz homosoknunllttów pn/wnlii|i| Im uzyskać mniej zafałszowany ogląd sposobu funkcjonowania spoloczońntwn?

W jaki sposób możemy sprawdzić tozę. iz wysoki stopień obiektywizmu wyprowadzony z życia kobiet pozwala uzyskać dokładniejszy obraz świata niż ten. który daje wiedza zdobyta w rezultacie badań prowadzonych przez instytucje o zasadniczo męskim charakterze? Inne feministki krytykowały Harding i Wood za to. iż twierdzą, że mężczyźni mogą się nauczyć patrzeć na świat z kobiecego punktu widzenia. W jaki sposób mężczyźni mogą osiągnąć taki stan rzeczy? Czy z twojej perspektywy wydaje się możliwe, by mężczyzna był feministą?

Epistemologia teorii punktu widzenia wywodzi się z marksizmu, symbolicznego inte-rakcjonizmu i postmodernizmu. Na podstawie tego rozdziału, zastanów się, które z wy mienionych prądów intelektualnych mogły wywrzeć największy wpływ na omawianą too rię? Dlaczego?

LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE

Zalecane źródło: Wood, J. T. (1997). Communication Theories in Action (s. 250-259). Belmont, Calif.: Wadsworth.

Teksty całościowo ogarniające zagadnienie: Harding, S. (1991). Whose Science? Whose Knowledge? Thinking for Women's Lives. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press.

Unikanie esencjalizmu: Wood. J. T. (1994). Who Cares? Women, Care, and Cullure. Carbonda le. III.: Southern Illinois University Press.

Wprowadzenie feministycznego punktu widzenia: Hartsock. N. (1983). The feminist standpo int: Developing the ground for a specifically feminist historical materialism. W: S. Harding. M. Mintikka (red.), Discovering Reality (s. 283 310). Dondrecht, Holandia/Boston: Reidel/Kluvei

Teoria punktu widzenia czarnoskórych feministek: Collins, P. H. (1991). Black Feminist Thought: Knowledge, Consciousness, and the Politics of empowerment. New York: Routledge.

Zastosowanie w dziennikarstwie: Durkham, G. M. (1998). On the relevance of standpoint opi stemology to the practice of journalism: The case for ‘strong objectivity‘. Communication The-ory. 8, 117-140.

Historia epistemologii punktu widzenia: Hekman, S. (1997). Truth and method: Feminist standpoint theory revisited. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 22. 341 365.

Krytyka feministyczna: Worsham, L. (1995). Romancing the Stones: My movie datę with Sandra Harding. Journal ofAdvanced Composition, 15. 565-571.