Zdjecie1246

A. Kitowska, Prasa jako tródto w badaniach hhtorycznoedukaeyjnych. 199

wiarygodności informacji, przy czym oba te badania pozostają ze sobą w ścisłym zwfeptoi.

Ze względu na fakt, że prasa jest środkiem komunikacji społecznej, dzięki której kształtuje się postawy i zachowania innych ludzi, istotne jest ustalenie, kto komunikuje się z kim, dla jakich celów (z jakimi następstwami), w czyim interesie. Odpowiedzi na te pytania są niezbędne, nie można bowiem zakładać, że komunikowanie zawsze jest dobroczynne czy neutralne. Terminologia wiedzy o komunikacji zawiera przecież takie terminy, jak: „propaganda”, „manipulacja”, „indoktrynacja”, „ideologia”¹⁶.

Jak wykazują badania nad wpływem mediów, różne przekazy prasowe z różną sitąoddziaływająna poszczególne grupy odbiorców. Wpływ tu mają takie zmienne, jak: dostęp do prasy i jej cechy specyficzne, treść przekazów, postawy i predyspozycje odbiorców zależne od ich płci, wieku, wykształcenia i statusu społecznego¹⁷. Ważne więc dla poznania zasięgu i oddziaływania prasy będzie np. ustalenie nakładu, ceny, kolportażu, atrakcyjności treściowej prasy i dostosowanie przekazu do możliwości percepcyjnych celowego odbiorcy, wykorzystanie prasy przez organizacje, instytucje (np. szkołę) itp. Przy ustalaniu wymienionych kwestii należy jednak zachować ostrożność w ich ocenie, gdyż na przykład podawane w oficjalnych wykazach wysokości nakładów były czasami tendencyjnie zawyżane lub zdarzały się przypadki stosowania przymusu administracyjnego dotyczące prenumeraty określonych tytułów itp. Stąd w ocenie ilościowo-jakościo-wej zasięgu oddziaływania prasy należy wykorzystać nie tylko wiedzę źródłową (prasową i pozaprasową), ale także wiedzę pozaźródłową. Nie wnikając szczegółowo w zakres pojęcia wiedzy pozażródłowej, stwierdzić można, że badacz historii wychowania wykorzystujący źródłowo prasę musi w praktyce badawczej operować wiedzą nie tylko pedagogiczną, ale i historyczną, socjologiczną, psychologiczną i prasoznawczą, aby w myśl integracji nauk umiejętnie wykorzystać ten dorobek do badań własnych.