�egna�ek3

322

a

Roidiłal 12

NAUCZYCIEL WE WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI

Nwcntłd i weń 10 dwa podmoty procesu edukacyjnego, bez których udział, proces ten we mógłby się realizować Niekiedy, jak np. w procesie samokształcę^ nwczyod nie jest bezpośrednio widoczny, ale występuje także. Jest ukryty posaoąiuin podręcznika, skryptu łub innego materiału, z którego korzysta osoba ikbywająa wiedz? drogą autoedukacji

Sioeęóbą jednak rolę odpywa nauczyciel w bezpośrednich kontaksaeh zanlaoi uczącymi (uczniami, studentami czy nawet i osobami dorosłyim).co aa przede wzbito miejsce w specjalnie do tego przeznaczonych instytucji (nkoiy, Dcsinic, ośrodki doskonlcnia lip.). Od niego w zdecydowanej mxr* zależy stateczność wdrażania reform edukacyjnych, jak i efektywność wszelki^ doabń d\ditkt)cŁWv)chowawcz} eh, Dlatego też literatura pedagogiczno-psycho. iopca tu temat iwayciela. a nteza dotycząca jego osobowości, kwahfihcjj omtayth, kankan i doskonalenia zawodowego. roli i zadań w procesie djddajcm^nychonitzyni, jest bardzo bogata. Stąd w mniejszym opracowań potraktonina została skrótowo. Przedstawione zostały jedynie najważniejsze problemy dotyczące zawodu i osobowości nauczycieli, których pogłębienie wymaga Stoóoticu odpowiednich pozycji literatury pcdcutologicznej.

12.1. Definicja zawodu nauczyciela

Nmynel w dzukjczyth czasach musi być odpowiednio przygotowanyij wytoywanu swojej roli. Zajmują się tym liczne i różnorodne uczelnie oraz m zakłady któtai MKzyculi (np. kolegia nauczycielskie). Wykonywanie czy* noki o charakterze dyddzitznowyebowawnym i innych czynności edukacyjóyd fialo się zawodem,

Pojęcie zawodu mc jest jednolicie rozumiane. W literaturze występują różne jego definicje, gdyż zawód jest przedmiotem analizy wielu nauk. Stąd można spotkać definicje zawodu w ujęciu filozoficznym, ekonomicznym, socjologiczny! ptycholojpraiym, pcdigogscznyni itp,'.

Stosunkowo dobre wyjakiione zostało pojęcie zawodu w opraemutb Manatach. Przykładem mtór byt dni pa klasyczne dzieło Teodora Scharaonu Ml wid Ikry/(1956), w którym znajdujemy następujące definicje:

’(tomufat ■MMłptdjćfliin w pracy r w NwKfcicijo    im*?, Wjd Mit)#*

Etyfeaucji, Radom m, 11041.

/awndem (•••) powinno się nizywit, wolną, mozlfw«ftfejam|M' pr/cwŁWic na przydatności i skłonności opartą aymoil iMntfjfr i specjalną, opłacaną, która jako c/ąftka Mfpmwwwj pąftttś jMp ^okojcniu potrzeb materialnych lub duetowy#⁰*,

Bardziej precyzyjną definicję zawodu przytacza T,W, NmtozjdMp* sJowniW" niemieckich. Prze/ zawód rozumie nę w nim J..,) toąikta wfcdj,, Mętności, sprawności potrzebnych dla wykonywali ^nnoici w określonym obszarze pracy i wymagających przratóuc przy 0 _v formie systcmatycaiego wdrożenia'"' Dla dolyych rpmiał a[|W oiuiczycicU najbardziej przydatna wydaje się.być definicja pcóipopcm motor T,W. Nowackiego, a jest ona następując^;,

_(iZawód jest wydzielonym w procesie procy syiicnem mm mm jjjących od pracownika kwalifikacji, zdobywanych * Imaków w lyumefM _ny_ni lub pozaszkolnym, wywołujących rozwój osobowości zawodowy i pmftę nieustannego dokształcania się i doskorulema"’.

Pojęcie zawodu bliskie jest pojęciu jpecjalaok nwodewa^{1 2}, ale od rncp jjersze⁴. Wspólną cechą tych pojęć jest to, że nbaję one ai kśtm&r posiadania przez wykonawcę (zawodu lub specjalności) kwalifikacji, iw* m oabyć w rezultacie odpowiedniego prcygotwinia.

powyższe wyjaśnienia lepiej przybliżają istotę zawodu atrap z fatap określeniem możemy się spotkać w litenmne (zwłaszcza z zakresu pedagogiki), jak i w podręcznikach pedagogiki oraz rożnych pracach o charakterze pedeutologicznym.

Według leksykonu PW. Pedagogika, mendel ;o i ) oćpwta przygotowany specjalista" do prowadzenia pracy instytucjach oświatowych - publicznych I różnych typów, placówkach pozaszkolnych)².

Autorzy \'onvgo słomka pedagogiki pracy twierdzą z kolei, B urcnrirł to „[...] osoba posiadająca przygotowanie merytoryczne HBH taje pedagogiczne uprawniające dodzuhIiokiniuc^cd|IUj|M^HH unie do swego przygotowania"⁴. Jest on pr/ctoicickm jpokaaMn, Wre powołało go do tej funkcji i jest odpowiedzialny a rcataję criów ałabcjpick 0 wykształcenie i wychowanie powur/onwli mu świat wartości (w tym opartych na pracy). Natomiast W. Okoń ma. u j£n nauczyciel „(... J oznacza kogoś, kto

naucza kogoś, jak żyć. Yo pierwsze znaczenie ulegało pod upływ touyi

1

‘CyiBję/aT.W, ntomcRinK ZmmJocitauA/wo, di_T w 64. ^:IMnąs.64.

'ibidem, t. SI.

'iWtm.* 6J-64

'idtyimlWS PnLgwb, o? rt .i Ul ,

2

Nowy tfauiilł /wlagogili pmy, op ca, t IW