0000031(1)

9*

określonych mięśni nabiera ważnego znaczenia, zwłaszcza w tzw. porażeniach obwodowych, spowodowanych uszkodzeniem nerwów obwodowych, oraz w porażeniach korzonkowych, spowodowanych uszkodzeniem korzonków' przednich lub rogów przednich rdzenia. Wymaga to dokładnej znajomości unerwienia mięśni oraz stosowania specjalnych testów klinicznych i metod badania, o czym mowa jest w odpowiednich rozdziałach, traktujących o tych porażeniach. Z pomocą przychodzą tu również badania elektryczne mięśni oraz elektromiografia.

Po badaniu ruchów biernych i czynnych, napięcia mięśniowego oraz sih kończyn górnych przystępujemy do badania zbornosci ruchów.

Zborność ruchów'

Zhorność ruchów badamy za pomocą tzw. prób koordynacyjnych, którech celem jest wykrycie zaburzeń w tym zakresie w postaci zbaczania (dysmetria), bezładu (ataxia) lub asynergii (asynergia).

Bezład (ataxia) może być wywołany albo na skutek zaburzeń czucia głębokiego (tzw. ataksja tylnopowrózkowa), albo też na skutek zaburzeń czynności móżdżku (tzw. ataksja móżdżkowa lub asynergia).

Następujące cechy pozwalają odróżnić bezład tylnopowrózkowy (ata-xia) od bezładu móżdżkowego (asynergia): 1) w bezładzie tylnopowróz-kowyrri : np. w wiądzie rdzenia) chwianie się kończyny występuje w czasie całego ruchu wykonywanego; w asynergii raczej ku końcowi ruchu; 2 : kontrola oczu koryguje bezład w ataksji w daleko większym stopniu aniżeli w asynergii; 3) w ataksji stwierdza się zaburzenia czucia głębokiego (proprioceptywnego), w asynergii zaburzeń tych nie ma; 4) asynergia przebiega często z drżeniem zamiarowym.

Następujące próby kliniczne umożliwiają łatwe wykrycie zaburzeń koordynacyjnych w kończynach górnych.

1. Próba palcc-nos. Polecamy choremu dotknąć koniuszka swego nosa palcem wskazującym przy zamkniętych oczach, najpierw szybko, a potem powoli. Jeśli przy tym zamierzonym ruchu zjawia się drżenie, którego amplituda zwiększa się w miarę zbliżania się do nosa, a zarazem drżenie staje sję szybsze, określamy to jako „drżenie zamiarowe" (tremor inten-łionalii). Drżenie zamiarowe nieraz jest tak wielkie, iż chory nie jest w stanie w żaden sposób ustalić wskaziciela na koniuszku nosa, uderzając mimo woli raz po raz w nos. Tego rodzaju drżenie zamiarowe jest szczególnie znamienne dla stwardnienia rozsianego 3 -4 ruchy rytmiczne na 1 sekundę) oraz dla chorób móżdżkowych. W zwyrodnieniu wątrobowo--sorzewkowatym drżenie zamiarowe o dużej amplitudzie jest również bardzo charakterystyczne dla tego schorzenia. Zarówno w stwardnieniu rozsianym nie zawsze), jak i w chorobach móżdżku zazwyczaj w spokoju drżenia nie ma. Przeważnie, w chorobie Parkinsona oraz w stanach par-kinsonowskich nieprzerwane drżenie obecne w spokoju ustaje na krótki czas w czasie ruchu dowolnego, a więc również przy próbie palec-nos.

131

Rodzaje bezładu ( aiaxia f

Badanie sprawności koordynacyjnej

Odróżnienie ataksji od asynergii

Próba palec--nos

Drżenie

zamiarowe