0000038 3

178 Przykładowe programy postępowania

13.1.    Wybrane przykłady stanów klinicznych

13.1.1.    Pacjenci nieprzytomni. Niektóre zabiegi fizjoterapeutyczne są wykonywane u pacjentów nieprzytomnych. Dotyczy to osób, określanych jako krytycznie chorych, u których stan destabilizacji stanu fizjologicznego, zagrażającego utratą życia, ustąpił. W okresie tzw. stanu ostrego pacjenta, kiedy to cały personel medyczny walczy o jego życie, rola fizjoterapeuty jest „na planie drugim”. Gdy uda się doprowadzić chorego do stanu stabilizacji fizjologicznej, technik fizjoterapii może być włączony do procesu leczenia. Do stosowanych u osoby nieprzytomnej procedur fizjoterapeutycznych zalicza się: masaże ręczne, ćwiczenia bierne, drenaż ułożeniowy dróg oddechowych, wspomagane oddychanie ze stosowaniem urządzenia do tlenoterapii, specjalne wzorce ułożeń ciała przeciw-odleżynowe i zapobiegające przykurczom stawowo-ścięgnisto-mięśniowym. U pacjentów z porażeniem mięśni oddechowych, kwalifikowanych do wszczepienia mini stymulatora nerwu przeponowego, stosuje się wstępnie przezskórną elektro-stymulację tego nerwu. Ćwiczenia odtwarzania odruchów postawnych (które z powodu leżenia są wyhamowane) powinny być stosowane (przez dwie osoby i pod kontrolą lekarza) u pacjenta, który jeszcze nie uzyskał stanu pełnej świadomości. W stanie umożliwiającym kontakt słowny z pacjentem prowadzi się już ćwiczenia czynne. U pacjentów omawianej kategorii należy ciągle monitorować akcję serca, ciśnienie krwi, EKG oraz prowadzić stałą ocenę stanu neurologicznego, posługując się odpowiednio dobranym zestawem testów kodowych lub instrumentalnych testów klinicznych neurofizjologicznych.

13.1.2.    Pacjenci ze schorzeniami układu krążenia. Mówiąc o rehabilitacji kardiologicznej, ma się na myśli przede wszystkim pacjentów z zawałem serca oraz po przebytym zabiegu kardiochirurgicznym.

Modelowym sposobem postępowania fizjoterapeutycznego w takich przypadkach może być ramowy model rehabilitacji pozawałowej, który składa się z czterech faz:

1)    fazy wewnątrzszpitalnej, kiedy pacjent przebywa w szpitalu;

2)    fazy ambulatoryjnej, kiedy pacjent przebywa już w domu i jest poddawany zabiegom ambulatoryjnym;

3)    fazy sanatoryjnej, kiedy pacjent jest skierowany do specjalistycznego sanatorium kardiologicznego, gdzie następuje już rekonwalescencja fizyczna i psychiczna;

4)    fazy resocjalizacji zawodowej, w czasie której pacjent podejmuje już pracę zawodową, ale w dalszym ciągu jest pod obserwacją specjalisty kardiologa, zorientowanego w prowadzeniu rehabilitacji kardiologicznej. Ambulatoryjne zabiegi kine-zyterapeutyczne, m.in. ćwiczenia na ergometrze, uprawianie „ścieżki zdrowia”, są kontynuowane.

Możliwe są dwa modele postępowania z pacjentem w fazie pierwszej:

A - ok. 21-dniowy czas hospitalizacji,

B - ok. 6-tygodniowy czas hospitalizacji.

Wybór odpowiedniego modelu zależny jest od oceny tzw. kodu prognostycznego pacjenta. Wyróżnia się cztery klasy tego kodu prognostycznego. Kod prognostyczny dotyczy oceny kodowej (punktowej) ustalanej na podstawie kilku czynników, które mają istotny wpływ na stan narządu krążenia, przede wszystkim serca. Do oceny tych czynników należą: 1) palenie papierosów (tak/nie) -jeżeli pali, to przyznaje się punktów więcej, niż gdy nie pali; 2) współistniejące schorzenia - np. pacjenci chorujący na cukrzycę otrzymują większą liczbę punktów. Na ogół pacjenci, którzy otrzymują mniejszą liczbę punktów, są kwalifikowani do jednej z pierwszych dwóch klas. Natomiast ci, którzy otrzymują więcej punktów, są kwalifikowani do klasy 3 lub 4. Na podstawie ustalonego kodu prognostycznego pacjenci są kwalifikowani do rehabilitacji pozawalowej według modelu A lub B. Każdy model ma określone sposoby postępowania medycznego. Potem następują okresy rehabilitacji domowej i sanatoryjnej oraz resocjalizacji.

13.1.3. Pacjenci ze schorzeniami układu mięśniowo-szkieletowego. Chodzi tu o pacjentów, którzy z powodu schorzeń czy następstw urazów układu mięśniowo-szkieletowego są leczeni operacyjnie lub zachowawczo - na oddziałach ortopedyczno-urazowych, chirurgicznych, reumatologicznych.

Na oddziałach ortopedyczno-urazowych są hospitalizowani pacjenci po przebytych złamaniach kończyn lub kręgosłupa, ze zmianami zniekształcającymi, zwyrodnieniowymi i przeciążeniowymi stawów i kręgosłupa, z różnego rodzaju wadami rozwojowymi. W większości pacjenci ci są leczeni operacyjnie. Na oddziałach chirurgicznych są hospitalizowani pacjenci wymagający leczenia operacyjnego z powodu chorób czy urazów narządów wewnętrznych. Przyjmowani są także chorzy wymagający amputacji kończyn. Na oddziałach reumatologicznych są hospitalizowani pacjenci leczeni zachowawczo z powodu różnych schorzeń reumatoidalnych.

W ramowym programie postępowania fizjoterapeutycznego, prowadzonego u pacjentów wymienionych oddziałów, wyróżnia się okres przedoperacyjny i pooperacyjny. W okresie pierwszym zadaniem fizjoterapeuty jest przygotowanie