0000040 2

182 Przykładowe programy postępowania

gu lokomocyjnego na ruchomym bieżniku. Przyczyniło się to do powstania idei, że u człowieka można w efekcie odpowiednio zastosowanej fizjoterapii doprowadzić do pełniejszego odtworzenia funkcji ruchowych kończyn dolnych. Pierwsze próby zastosowania u osób z porażeniem kończyn dolnych treningu na bieżniku przeprowadzili dwaj Kanadyjczycy, Visintin i Barbeau, w 1989 r. w Montrealu. Intensywny trening doprowadził do zwiększenia prędkości kroczenia, wydłużenia kroku i sprawił, że pacjenci byli w stanie pokonać samodzielnie pewne odległości. Od tego czasu metoda została wprowadzona w innych placówkach, m.in. w Bonn przez Werniga i w Zurichu przez Dietza.

W 1998 r. Wernig opublikował doniesienie o tym, że niektórzy pacjenci utrzymywali wysoki poziom sprawności ruchowej również w warunkach domowych, nawet po upływie fi lat od zakończenia treningu.

Ramowy program rehabilitacji pacjenta po uszkodzeniu rdzenia kręgowego może być podzielony na 4-5 faz. 1 faza - natychmiastowa po uszkodzeniu, trwa od kilku dni do kilku tygodni. Celem jest zmniejszenie skutków unieruchomienia, zapobieganie wtórnym powikłaniom, jak najwcześniejsze rozpoczęcie przebywania poza łóżkiem; 2 faza - uznawana za okres rehabilitacji wczesnej, wydłuża się czas pobytu poza łóżkiem, pacjent zaczyna ćwiczyć w sposób ukierunkowany na jakieś długoterminowe zadanie. Program ćwiczeń dziennych nie krótszy niż 3 godz.; 3 faza - najbardziej aktywna, trwa tygodnie lub miesiące. W tym okresie pacjent uzyskuje różne poziomy samodzielności. Opanowuje umiejętność transferów (samodzielne przemieszczanie się), jazdy na wózku, chodu. Wówczas też uświadamia sobie obraz przyszłego życia; 4 faza - okres przygotowywania się do powrotu do domu. Omawianie z pacjentem planu wypisu do domu powinno się rozpocząć już w fazie pierwszej i być omawiane stale. W fazie tej dokonuje się instruktażu rodziny. doradztwa dotyczącego przystosowania mieszkania, doradztwa zawodowego, zakończenia wyposażania pacjenta i jego domu w sprzęt oraz urządzenia rehabilitacyjne i ortopedyczne, nauczenie programu przeprowadzania ćwiczeń w domu, nauczenie prowadzenia pojazdu mechanicznego; 5 faza - już okres pobytu w domu, w tym czasie następuje reintegracja w środowisko, powrót do pracy zawodowej bądź nauki, realizowanie planów rodzinnych, okresowa kontrola lekarska w placówce rehabilitacyjnej.

13.1.6. Rehabilitacja w chorobach nerwowo-mięśniowych. Terminem choroby nerwowo-mięśniowe obejmuje się takie stany patologiczne, w których nastąpiło uszkodzenie strukturalne lub czynnościowe elementów składających się na jednostkę ruchową, takich jak: komórka ruchowa rogów przednich, wypustka osiowa, płytka nerwowo-mięśniowa i włókna mięśniowe. W zależności od poziomu uszkodzenia jednostki ruchowej wyróżnia się trzy grupy chorób nerwo-wo-mięśniowych: 1) tzw. pierwotnie mięśniowe (miopatie), związane z procesami toczącymi się w samym mięśniu: 2) procesy neurogenne, toczące się w mięśniu wtórnie jako wynik uszkodzenia obwodowego układu nerwowego: 3) procesy uszkadzające płytkę nerwowo-mięśniową. Pierwszym więc wspólnym mianownikiem omawianych chorób jest proces, który dotyczy jednostki ruchowej w całości lub tylko jej części mięśniowej. Drugą cechą łączącą tę grupę chorób jest obraz kliniczny, wykazujący wiele wspólnych cech, takich jak np.: osłabienie siły mięśni, zaniki mięśniowe, wiotkośc mięśni, tworzenie się przykurczy, powstawanie zniekształceń. Niektóre postaci prowadzą do niewydolności oddechowej, uniemożliwiają chodzenie, niekiedy także wykonywanie czynności dnia codziennego, a także mogą powodować stan pełnej zależności od osoby drugiej. Trzecim wspólnym mianownikiem tych chorób są metody badawcze i diagnostyczne, podobne w całej grupie. Są to badania elektromiograficzne, histopatologiczne, swoiste badania biochemiczne. W omawianej grupie chorób istnieje ogromny chaos klasyfikacyjny. Niemniej jednak Komisja Chorób Nerwowo-Mięśniowych przy Światowej Federacji Neurologicznej opublikowała w 1988 r. bardzo dokładny wykaz chorób nerwowo-mięśniowych.

Utrwalone poglądy na nieuleczalność i progresywność chorób nerwowo-mięśniowych są jednym z czynników wpływających na zbyt powolny rozwój jakościowy i organizacyjny rehabilitacji i fizjoterapii w tym zakresie. Największą aktywność w tym względzie wykazują rodziny pacjentów będących przeważnie w wieku dziecięcym czy młodzieżowym. Od 1988 r. Polskie Towarzystwo Zwalczania Chorób Mięśni, przy wsparciu ze strony Zespołu Badawczo-Leczniczego Chorób Ner-wowo-Mięśniowych CMDiK PAN, rozwija aktywną działalność na rzecz swoich członków i w pewnym stopniu inspiruje środowiska medyczne do wzmożonej pracy nad udoskonaleniem leczenia usprawniającego osób z chorobami nerwowo-mię-śniowymi. Powstało już wiele instytucji i organizacji zajmujących się osobami z chorobami nerwowo-mięśniowymi. Są to m.in.: Poradnia Chorób Mięśni przy ul. Banacha la w Warszawie, mieszcząca się w budynku Państwowego Szpitala Klinicznego, w którym jednocześnie mają swoją siedzibę wspomniany już Zespół Ba-dawczo-Leczniczy Chorób Nerwowo-Mięśniowych PAN oraz Klinika Neurologiczna, hospitalizująca niektóre cięższe przypadki chorobowe, Towarzystwo Zwalcza-