0000052

96 Kinezyterapia

. Ćwiczenia dynamiczne - polegające na izotonicznych skurczach mięśni, wykorzystujące na ogół ruchy obszerne, wykonywane energicznie i dość szybko.

•    Ćwiczenia bierne - realizowane z siłą mięśniową wynoszącą 0° (wg skali Lo-vetta). Polegają na wykonywaniu ruchu przez kinezyterapeutę.

•    Ćwiczenia czynne napinania mięśnia - wykonywane z siłą mięśniową wynoszącą 1° (wg skali Lovetta). Polegają na czynnym napinaniu mięśnia.

•    Ćwiczenia czynne z odciążeniem - wykonywane z siłą mięśniową wynoszącą 2° (wg skali Lovetta). Polegają na wykonaniu ruchu z wyeliminowaniem siły ciążenia poruszanego odcinka kończyny, np. przez podtrzymywanie ręką kinezyt rapeuty.

•    Ćwiczenia czynne wolne (właściwe) - wykonywane z silą mięśniową wynoszącą 3° (wg skali Lovetta). Polegają na wykonaniu przez ćwiczącego pełnego ruchu w stawie z pokonaniem siły ciążenia poruszanego odcinka kończyny.

•    Ćwiczenia czynne z oporem - wykonywane z silą mięśniową wynoszącą 4-5° (wg skali Lowetta). Polegają na wykonaniu ruchu przez ćwiczącego z pokonywaniem oporu powodowanego ręką kinezyterapeuty lub jakiegoś innego oporu (ciężar, sprężyna).

•    Ćwiczenia redresyjne - bierne, polegające na wykonaniu ruchu w stawie z ogrc niczoną ruchomością, z użyciem odpowiednio dawkowanej sity zewnętrznej (np. ręka kinezyterapeuty).

•    Ćwiczenia wspomagane, prowadzone - prowadzący stara się „przypomnieć"' ćwiczącemu wykonywany ruch i ułatwić jego wykonanie przez odciążenie ręc" ne odpowiednie do istniejącej siły mięśniowej.

•    ćwiczenia kontralateralne - czynne, polegające na wykonywaniu ruchów z pokonywaniem oporu, dość intensywnie, kończyną przeciwną do kończyny niedo-władnej, z urazem lub unieruchomionej w opatrunku gipsowym.

•    Ćwiczenia ipsilateralne - czynne, polegające na wykonywaniu ruchów z pokonywaniem oporu, kończyną wykazującą stan dysfunkcji ruchowej spowodowanej stanem chorobowym, np. niedowładem neurogennym.

•    Ćwiczenia manipulacyjne - polegające na usprawnianiu zdolności chwytania, kręcenia i innych ruchów palcami.

•    Ćwiczenia działające miejscowo i ogólnie - pod względem anatomiczno-fizjolo-gicznego oddziaływania ćwiczeń na organizm osoby niepełnosprawnej wyróżnia się ćwiczenia działające miejscowo lub ogólnie. Ćwiczenia działające miejscowo to ćwiczenia wybranych grup mięśniowych, zwiększające np. ich siłę. lub też ćwiczenia określonego stawu, zwiększające zakres wykonywanego w nim ruchu. Celem ćwiczeń działających ogólnie, nazywanych też ogólnokondycyjny-mi, jest np. zwiększenie wydolności układu krążenia czy układu oddechowego, zmniejszenie stopnia zaburzeń koordynacji ruchowej, poprawienie ogólnej sprawności fizycznej czy też uzyskanie ogólnego rozluźnienia ciała.

7.2.3. Ćwiczenia specjalne. Są to najczęściej stosowane układy ćwiczeń podstawowych, przeprowadzanych indywidualnie lub zespołowo, ukierunkowane na dysfunkcję określonego narządu czy układu narządów. Mogą też być prowadzone w określonym celu profilaktycznym. Ćwiczenia specjalne również są określane skrótowo.

•    Gimnastyka poranna. Celem tych ćwiczeń, tzw. ogólnoustrojowych, jest aktywizacja funkcji narządów i układów narządów po wypoczynku nocnym. Ta powszechnie znana forma ćwiczeń użytkowych powinna być wykorzystywana u pacjentów' hospitalizowanych jako tzw. ćwiczenia przyłóżkowe.

•    Ćwiczenia oddechowe. Celem ich jest zwykle: 1) nauczenie prawidłowej czynności oddychania; 2) zwiększenie pojemności życiowej płuc, a przez to poprawa wydolności układu oddechowego; 3) kształtowanie klatki piersiowej, a przez to rozwijanie prawidłowej postawę' ciała. Podstawową zasadą wykonywania ćwiczeń oddechowych jest znajomość oddychania fizjologicznego. U osób zdrowych jest to oddychanie torem brzusznym (przeważnie u kobiet) lub piersiowym (przeważnie u mężczyzn). Zasadą nauczania jest wykonywanie wdechu przez nos, z uwypukleniem najpierw' brzucha, a potem klatki piersiowej, natomiast wydechu przez usta, z wciągnięciem brzucha, a następnie „ściągnięciem w dół” klatki piersiowej. Wyróżnia się przy tym tzw. ćwiczenia statyczne lub dynamiczne. Ćwiczenia te są związane z pracą mięśni wdechowych (głównie mięśni międzyżebrowych zewnętrznych) lub wydechowych (głównie mięśni brzusznych), które są wykonywane odpowiednią metodą ćwiczeń izomerycznych (tj. statycznych) lub izotonicznych (tj. dynamicznych). Ćwiczenia izome-tryczne polegają na ograniczaniu ruchów wdechowych klatki piersiowej, np. przez ścisłe opasywanie jej ręcznikiem lub przez specjalne układanie pacjenta. Ciśnienie trzewi jamy brzusznej tak jak siła masy klatki piersiowej działają odmiennie w' różnych położeniach ciała pacjenta. Ćwiczenia izometryczne polegają też na obciążaniu pacjenta woreczkami z piaskiem lub stosowaniu oporu ręcznego na powłoki brzuszne. Ćwiczenia izotoniczne polegają na łączeniu ruchów oddechowych z wykonywaniem ruchów dowolnych w różnych pozycjach