0000054 3

100 Kinezyterapia

lekcyjne w szkole. Ćwiczenia wyrównawcze są prowadzone w podobny sposób w miejscu pracy osób zatrudnionych w charakterze pracowników umysłowych, ] które to stanowisko wymaga długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej.; Obecnie dotyczy to w szczególności osób pracujących przy komputerach.

. Gimnastyka korekcyjna. Ta forma obejmuje ćwiczenia, których celem jest poprawienie określonej wady postawy (np. skrzywienia kręgosłupa) czy utrwalonych dysfunkcji w zachowaniu ruchowym (np. chód utykający spowodowany tym, że jedna kończyna jest krótsza).

7.2.4. Specjalne pozycje ciała. Są stosowane w postępowaniu z pacjentem, który z powodu przymusowego unieruchomienia, porażeń mięśni lub innych dysfunkcji ruchowych, nie potrafi samodzielnie zmieniać ułożenia kończyn, tułowia,, a nieraz i głowy. Takim chorym grożą powikłania w postaci np.: zaników i przykurczy mięśni, przykurczy i zesztywnień stawowych, obrzęków. Do powikłań zagrażających życiu chorego należą odleżyny i tzw. opadowe zapalenia płuc.

•    Pozycje drenażowe. W niektórych stanach chorobowych układu oddechowego,; zwłaszcza w rozstrzeniach oskrzeli, w drogach oddechowych zalega w nadmiernej ilości wydzielina, nie wydalona przez odruch kaszlu. Kaszel jest nieskuteczny, jeżeli wydzielina zalega głęboko, w drobnych oskrzelikach czy też pęcherzykach płucnych. W takich przypadkach bardzo przydatne jest układanie pacjenta w pozycji „klatka piersiowa niżej - brzuch wyżej”. Ułożenie to ułatwia odpływ⁵ wydzieliny pod wpływem jej ciężkości. Wydalenie wydzieliny wspomaga też czynne, wymuszone przez samego chorego kasłanie. Uzyskanie dobrego wyniku drenażu zależy od dokładnego ustalenia lokalizacji wydzieliny w obrębie płuc (czy płuca) oraz dobrej orientacji anatomicznego kierunku przebiegu oskrzeli, przez które wydzielina powinna uchodzić. Znajomość topografii segmentów płucnych i przebiegu ich oskrzeli jest więc niezbędna. Na tej podstawie stosuje się odpowiednie ułożenia klatki piersiowej w odpowiednich płaszczyznach anatomicznych. Poza kaslaniem również uklepywanie klatki piersiowej wsponiał ga wydalenie wydzieliny. Stosowany jest także sprzęt, tzw. koziołki, do układał ma pacjenta w pozycji przewieszenia głową do dołu. Wykorzystuje się podusz-l ki, które podkłada się w odpowiednim miejscu pod klatką piersiową i zaleca się 1 oddychanie w tej pozycji z wykonywaniem odpowiednich ruchów kończynami górnymi (przykład tzw. dynamicznych ćwiczeń oddechowych).

•    Pozycje przeciwod leży nowe. Układanie chorego w pozycjach przeciwodleżyno-j wych, należy zarówno do obowiązków pielęgniarek, które są przy⁷ pacjencie 1

przez całą dobę, jak i do obowiązków każdego członka teamu. Odleżyna bowiem może wystąpić już po upływie 2-godzinnego ucisku skóry znajdującej się nad niepodatnym podłożem. Podstawą zatem postępowania jest zmiana ułożenia ciała pacjenta co 2 godziny. Istnieje wiele pozycji przeciwodleżynowych, zależnie od rodzaju schorzenia. Produkowane są specjalne pneumatyczne materace przeciwodleżynowe, szpitalne łóżka obrotowe, drobny sprzęt i urządzenia służące do układania pacjenta w różny sposób. Szczegółowe informacje na ten temat są opisane w odpowiednich podręcznikach.

. Pozycje zapobiegające powstawaniu przykurczy stawowo-mięśniow}^rch. Przykurcze takie są spowodowane długotrwałym przebywaniem w łóżku, z różnych przyczyn, uniemożliwiających dowolne zmienianie pozycji w stawach kończyn. Prowadzi to do zaniku elastyczności i spręży-stości tkanki łącznej i mięśniowej, niedokrwienia tych tkanek oraz do zastoju krwi żylnej i chłonki. W efekcie powstają w obrębie unieruchomionego stawu zmiany dystroficzne włókien mięśniowych i łącznotkankowych, powodujące usztywnienie stawu. Usztywnienie stawów w obrębie kończyny górnej lub dolnej uniemożliwia wykonywanie ćwiczeń biernych i czynnych, prowadzenie pionizacji, nauki chodzenia, a nawet dokonywanie zmian ułożenia ciała leżącego pacjenta. Postępowanie zapobiegające powstawaniu przykurczy⁷ polega na układaniu przez pielęgniarkę i/lub ki-nezyterapeutę kończyn w pozycjach stawowych, tzw. funkcjonalnych (czyli pod określonym kątem), za pomocą różnych przedmiotów układanych tak, aby utrzymać wymagane położenie kończyny w stawie. W tym celu są używane poduszki, woreczki z piaskiem, wałki, zrolowane ręczniki, podstawki z deseczek pod opadające stopy itd. Szczegółowe opisy są podawane w odpowiednich podręcznikach.

• Pozycje odciążające dolny odcinek kręgosłupa. Pozycję odciążającą uzyskuje się przez ułożenie pacjenta na plecach, na łóżku z zamontowanym zestawem ram typu RUP (rehabilitacyjne urządzenie przyłóżkowe). Podudzia ugięte pod kątem prostym układa się na podwieszonej poziomo na ramie półce (pokrytej miękkim kocem, zmniejszającym ucisk na naczynia i nerwy w okolicy dołu pod-kolanowego) w taki sposób, aby uda ugięte w stawach biodrowych były skierowane do góry, a w następstwie tego pośladki nieco unosiły się ponad poziom pościeli. Pozycja taka powoduje stopniowo rozciąganie napiętych mięśni przy-kręgosłupowych z wygięciem grzbietowo dolnego odcinka kręgosłupa i zwiększeniem się przez to przestrzeni otworów międzvkręgowych oraz odciążaniem