0000068

JAN KRÓLEWSKI, ROMAN IGNATOWICZ. BRONISŁAW GDAKOWICZ, KRYSTYNA KOWALCZYK

PATOMECHANIKA DYSKOPATII SZYJNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA ZWIĄZANEJ Z PREDYSPONUJĄCYMI ZAWODAMI

Z Kliniki Ortopedii PAM w Szczecinie Kierownik: prol. dr hab. med. T. Zuk Z pododdziału neurologicznego szpitala KWMO w Szczecinie Ordynator: dr med. B. Gdakowicz

Zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego zajmują drugie miejsce co do częstości występowania po zmianach w odcinku lędźwiowym. Dotyczą również osób w wieku produkcyjnym i stąd ich duże znaczenie społeczne. W proces chorobowy zostają niekiedy wciągnięte dodatkowo tętnice kręgowe i układ nerwowy wegetatywny, wpływa to na różnorodność i rozległość postaci klinicznych.    •

U 70% zgłaszających się z bólami w obrębie kręgosłupa szyjnego początek choroby bywa zwykle powolny. Typowe dla dolnego odcinka kręgosłupa przepukliny jądra miażdżystego w części szyjnej należą do rzadkości. Sądzi się, że jest to wynikiem mniejszego przeciążenia segmentu Cs/C₆ i Cg/C₇.

Kręgosłup szyjny posiada największy zakres ruchów, uwarunkowane to jest budową anatomiczną kręgów i krążków międzykręgowych, zbliżoną bardziej do kształtu kulistego niż w odcinku lędźwiowym. Znaczna ruchomość szyjnego odcinka sprawia, że stale poddawany jest on zmieniającym się statyczno-dyna-micznym obciążeniom. Stawia go to w niekorzystnych warunkach biomechanicz-nych i wcześniej odbija się ujemnie na układzie więzadłowo-torebkowym i krążkach międzykręgowych.

Istotnym momentem w patomechanice zmian zwyrodnieniowych szyjnego odcinka kręgosłupa jest ich występowanie w zawodach wymagających wielogodzinnej pozycji zgięciowej karku. Jeżeli dodatkowo zostanie zakłócona równowaga praca — odpoczynek, na niekorzyść odpoczynku, to procesy zwyrodnieniowe mogą się wcześniej rozwijać. Podobny wpływ będą mieć urazy oraz czynniki hormonalne i genetyczne, które warunkują swoistość tkanki łącznej. Nie bez znaczenia pozostają również czynniki psychiczne.

Zmiany inwolucyjne w krążku międzykręgowym prowadzą do zaburzenia stosunków przestrzennych w kanale kręgowym i otworze międzykręgowym. Dzieje to się poprzez wypukłenie pierścienia włóknistego, zmiany wytwórcze na krawędziach trzonów kręgowych i obrzeżach wyrostków stawowych, wypadnięcie jądra miażdżystego do kanału kręgowego i na skutek niestabilności w obrębie segmentu ruchowego. Powyższe czynniki nabierają szczególnego znaczenia przy współistnieniu pierwotnie ciasnego kanału kręgowego i na odcinku Cs—C₇, gdzie otwory międzykręgowe posiadają mniejsze wymiary niż powyżej C_s.

Z obserwacji klinicznej wynika, że największe zmiany zwyrodnieniowe dotyczą poziomu Cs—C₇. W obrazie radiologicznym widoczne są pod postacią zwężenia krążka międzykręgowego i brzeżnych wyrośli kostnych na tylnych krawędziach trzonów i wyrostkach stawowych. Chcąc wyjaśnić przyczynę lokali-