0000084

żują oni nieraz niedostateczną konwergencję lub całkowity jej brak przy zachowanym odruchu na nastawność. Zresztą obserwuje się zwężanie źrenicy przy ruchu zbieżnym u niewidomych, u których nic ma przecież odruchu na nastawność.

Odruch na nastawność polegający na zwężeniu się źrenicy przy patrzeniu na przedmiot bliski badamy oddzielnie dla każdego oka. Polecamy choremu zasłonić ręką jedno oko, drugim zaś okiem patrzeć wprost w dal. Obserwujemy wielkość źrenicy, po czym dajemy czytać drobny druk w odległości mniej więcej 33 cm.

Odruch źrenic

r. a zbieżność

Odruch źrenic na zbieżność (konwergencję) badamy jednocześnie dla obu oczu, polecając choremu najpierw patrzeć w dal, a potem nagle na palec badającego w odległości 15— 20 cm; wówczas występuje ruch zbieżny obu gałek ocznych oraz zwężenie się obu źrenic.

Droga o cl r u t li u na n a s t a w n o ś ć jest następująca: pobudzenie z siatkówki biegnie przez nerw wzrokowy, skrzyżowanie i pasmo wzrokowe do ciałka kolankowatego bocznego oraz do kory wzrokowej w płacie potylicznym (pola 17, a stąd do pola 18 i 19); z kolei z kor\ wzrokowej drogami potyliczno-śródmózgowymi dostaje się do jądra Per-lii, a następnie do jądra Westphala-Edingera; stąd włókna odprowadzające poprzez n. III przenoszą pobudzenie do zwoju rzęskowego, aby drogą nerwów rzęskowych krótkich doprowadzić je do mięśnia zwieracza źrenicy.

Wadzimy zatem, że droga odruchu źrenicy na nastawność w swym odcinku dośrodkowym jest inna aniżeli droga odruchu źrenicy na światło. Tłumaczy to możliwość istnienia objawu Argyll Robertsona, polegającego na zachowaniu odruchu źrenicy na nastawność i zbieżność przy braku odruchu na światło. Tak samo może zaistnieć i odwrotna sytuacja, kiedy brak jest odruchu na nastawność i zbieżność, a zachowany jest odruch na światło.

Zwężenie lub rozszerzenie się źrenicy może nastąpić niezależnie od odruchu na światło, nastawność i zbieżność na skutek skurczu lub rozkurczu mięśnia zwieracza i mięśnia rozszerzającego źrenicę. Dzieje się to albo w wyniku spraw miejscowych w oku, o czym była mowa, albo też z powodu podrażnienia, bądź porażenia układu przywspólczulnego oka. Nieraz, aby zorientować się dokładnie, co jest powodem rozszerzenia lub zwężenia się źrenicy porażenie czy też podrażnienie jednego z mięśni wewnętrznych oka — uciekać się musimy do stosowania próbnego leków działających na układ współczulny lub przy współczulny.

badanie farmakody-namiczne ^ f a n u źren ic

Do tego celu służą: 2% roztwór pilokarpiny (piło carpinum hydrochlo-rieufn) lub ^l/₄%> rozczyn ezeryny (eserinum salicyl i cum). które podrażniają układ przywspółczulny;    5°. o rozczyn kokainy, który podrażnia

układ współczulny oraz l°/o rozczyn atropiny , alropinum sulfuriciiin) lub ^l/₄°/o rozczyn skopolaminy (scopolaminum hydrobromicum), które porażają układ przy współczulny■. Rozczyny te wkra plamy do worka spojów-

75