01032012246

Tylko odpowiedź na ostatnie pytanie przekracza możliwości uczniów z klas najniższych (IV—V; z uwagi na brak wiedzy historycznej. Pozostałe mieszczą się w granicach możliwości nawet uczniów najmłodszych.

Pytania te otwierają perspektywy dla edukacji literackiej (o czym mówią terminy zapisane z prawej strony,), toteż powinny one towarzyszyć uczniom w całym toku kształcenia od klasy IV do matury, a wokół nich — narastać problemy szczegółowe. Początkowo przybiorą one postać obserwacji zjawisk literackich i kształcenia najprostszych umiejętności (np. jak opowiedzieć baśń? Jak ją zinscenizować? Jak pięknie czytać wiersz?J, w wyższych klasach, wykorzystując nabyte umiejętności i dokonane obserwacje, trzeba ukształtować trudniejsze pojęcia. Tym sposobem można zlikwidować sprzeczność z pozoru nie do pokonania: uczyć rozumienia pojęć abstrakcyjnych przez proste i konkretne sytuacje dydaktyczne. Punktem wyjścia muszą się stać jednak pytania najogólniejsze, aby w ramach ogólnych obserwacji mogły się znaleźć szczegółowe. Nic bowiem nie daje rozpoznanie pojedynczego zjawiska, jeśli nie potrafimy włączyć tych obserwacji w szersze struktury, w system znaków literackich.

5.    Uczniowie muszą poznawać zjawiska 1 pojęcia literackie w logicznej kolejności, ale kolejność ta nie może być podyktowana porządkiem samej dyscypliny — poetyki opisowej, lecz wynika z harmonijnego powiązania wiedzy o uczniu i prawideł ogólnodydaktycznych. Porządkowanie wiedzy, zasada wiązania nabytych wiadomości w całość, budowanie struktury przedmiotu — wszystko to składa się na nie kwestionowaną dziś normę dydaktyczną. Referowane wyżej wyniki badań empirycznych determinują przyjęty porządek, choć szczegółowe rozwiązania w siatce pojęciowej podjęte zostały arbitralnie i powinny być zweryfikowane w badaniach percepcji poszczególnych po-jęć.

6.    Proces kształtowania pojęć w szkole podstawowej musi respektować zasadę stopniowania trudności. Została ona zinterpretowana w przedstawionej koncepcji po pierwsze — przez postulat przekładu pojęć ogólnoteoretycznych na dobrze zorganizowany i atrakcyjny dla ucznia proces realizowany drogą najprostszych i konkretnych sytuacji dydaktycznych, po drugie

eo»tjrk« Stonowano - »

545