Władza wykonawcza
postać jednej frakcji (Wielka Brytania, Grecja) bądź wielopartyjnej koalicji (np. Austria, Belgia, Holandia, Włochy, kraje skandynawskie, Izrael, Turcja, Polska). Ten typ gabinetu występuje przede wszystkim w klasycznym parlamentaryzmie. Po drugie, wyodrębnić należy gabinet kierowany przez premiera powoływanego przez parlament, ale niezależnego odeń w spełnianiu funkcji egzekutywy. Z rozwiązaniem takim mamy do czynienia w Szwajcarii. Po trzecie, A. Lijphart wyróżnia gabinet kierowany przez polityka pochodzącego z wyborów i niezależnego od parlamentu. Do grupy krajów reprezentujących taki wariant należą - jego zdaniem - m.in. USA, kraje południowoamerykańskie, Finlandia czy V Republika we Francji. Jak można domniemywać, za faktycznego szefa rządu w tych dwóch ostatnich krajach A. Lijphart uznaje prezydenta, a nie premiera. Jednakże biorąc pod uwagę ewolucję semiprezydencjali-zmu francuskiego i fińskiego, która oznacza istotne wzmocnienie pozycji premiera wobec głowy państwa, ocena ta zdaje się budzić wątpliwości. Czwarty typ gabinetu jest kierowany przez premiera pochodzącego z wyborów, ale zależnego od parlamentu w pełnieniu swych funkcji. W momencie gdy A. Lijphart konstruował powyższą typologię, sytuacja taka nie występowała w praktyce. Od 1996 r. reprezentuje ją Izrael, choć warto wspomnieć, że z podobną inicjatywą wystąpił w 1964 r. jeden z liderów holenderskiego ugrupowania Demokraci’66, Glastra van Loon, upatrując w niej remedium na trudności związane z formowaniem gabinetu holenderskiego. Nie zyskała ona jednak poparcia najsilniejszych partii holenderskich - socjalistów, chadeków i liberałów.
Pomocną w analizie pozycji gabinetu funkcjonującego w ramach reżimu parlamentarnego może okazać się również propozycja irlandzkich politologów Michaela Lave-ra i Kennetha Shepsle, którzy wyróżniają sześć kategorii gabinetów w zależności od charakterystyki dominującego w nich typu procesu decyzyjnego. Są to gabinety biurokratyczne, w których główną rolę odgrywają przedstawiciele służby cywilnej, gabinety sterowane przez legislatywę, gabinety oparte na decyzjach kolektywnych, gabinety kierowane przez premiera, gabinety zdominowane przez liderów partii politycznych oraz gabinety ministerialne, zakładające znaczną autonomię szefów poszczególnych resortów. Zdaniem autorów, o charakterze procesu decyzyjnego przesądza to, czy polityka rządowa jest (bądź nie jest) determinowana następującymi czynnikami: partyjną kompozycją gabinetu, rozdziałem tek pomiędzy poszczególne partie oraz rozdziałem tek w ramach poszczególnych partii. Jeśli partyjna kompozycja gabinetu nie ma znaczenia dla jego polityki, to mamy do czynienia z rządem biurokratycznym lub sterowanym przez legislatywę. Jeśli obojętne jest to, które partie otrzymują określone resorty, świadczy to o istnieniu gabinetu kolektywnego lub
287