0000192

193

Balneoterapia zespołów bólowych szyjnych

W celu oceny odległych wyników leczenia uzdrowiskowego rwy ramiennej korzeniowej i migreny szyjnej po roku poddano wyżej wymienione grupy chorych badaniom katamnestycznym. W ocenie skuteczności leczenia brano pod uwagę liczbę nawrotów w ciągu roku, ich nasilenie oraz w przypadkach rwy korzeniowej okres niezdolności do pracy w czasie każdego nawrotu. Porównywano te parametry przed leczeniem i w ciągu roku po odbyciu tego leczenia. Aby łatwiej ocenić odległy wpływ leczenia uzdrowiskowego badaniom poddano chorych z częstymi nawrotami dolegliwości przed rozpoczęciem leczenia. Wyniki badań katamnestycznych zestawiono w tab. IV.

Po jednorazowym leczeniu uzdrowiskowym u 39 chorych z rwą ramienną korzeniową wystąpiła całkowita remisja, tzn. co najmniej w ciągu roku po leczeniu nie stwierdzało się nawrotów choroby. U 8 chorych absencja z powodu rwy korzeniowej zmniejszyła się co najmniej o połowę, u pozostałych 7 o 25%. Brak poprawy, tzn. tę samą liczbę nawrotów przed i po leczeniu sanatoryjnym, odnotowano w 3 przypadkach.

W grupie chorych z migreną szyjną brak napadów bólu w ciągu roku po odbytym leczeniu stwierdzono w 5 przypadkach. U 13 chorych odnotowano zmniejszenie liczby napadów do kilku w ciągu roku, u dalszych 4 zmniejszenie liczby napadów do 1—2 w miesiącu, brak poprawy podawało 8 chorych.

OMÓWIENIE

Sumując przedstawione wyżej wnioski, można stwierdzić, że przeprowadzenie leczenia sanatoryjnego w rwie ramiennej korzeniowej, jak i w migrenie szyjnej jest bardzo celowe. Pozwoliło ono uzyskać całkowitą lub znaczną poprawę u 98% chorych z rwą ramienną i u wszystkich chorych z migreną szyjną. W przypadkach niepełnej poprawy rwy ramiennej korzeniowej w czasie trwania 24--dniowego leczenia wskazane jest przedłużenie pobytu w sanatorium do 48 dni. Pozwala ono bowiem na osiągnięcie całkowitej poprawy. Należy zarazem podkreślić, że przeciwnie niż ma to miejsce w rwie kulszowej leczenie uzdrowiskowe powinno być podejmowane stosunkowo wcześnie, już po kilku tygodniach niepowodzenia w leczeniu ambulatoryjnym. Leczenie balneologiczne nie tylko powoduje bezpośredni efekt leczniczy, lecz również wpływa zapobiegawczo na występowanie nawrotów zwłaszcza rwy ramiennej korzeniowej (68% całkowitej remisji w tej grupie chorych).

W migrenie szyjnej znaczne różnice między bezpośrednimi a odległymi wynikami leczenia uzdrowiskowego wypływają m. in. z tego, że dzięki leczeniu sanatoryjnemu chorzy z migreną wyłączeni są ze środowiska pracy i pozbawieni stresów, które nie pozostają bez wpływu na wyzwalanie napadów.

PIŚMIENNICTWO

1. Błażejewski Z., Wolczyk-Orzechowska M.: Pamiętnik VII Zjazdu Pol. Tow. Neurol. Katowice 1969. — 2. Kotwica S., Split W.: Wiad. Lek. 1976, 29, 976. — 3. Split W., Wolczyk-Orzechowska M.: Pamiętnik DI Krajowego Zjazdu Pol. Tow. Med. Pracy, Łódź 1978.

Adres autora: Stanisław Kotwica, Klinika Neurologii AM, ul. Kopcińska 22, 90-153 Łódź