0000058

59

Patogeneza i różnicowanie zespołów bólowych szyjno-ramiennych

bólowych wspóiczulnych, to inni przyjmują jednak, że one istnieją. Tymczasem powszechnie uważa się, że ból jest tylko pochodzenia ischemicznego, spowodowany skurczem naczyń własnych, jak i pni tętniczych w następstwie drażnienia włókien nerwowych naczynioskurczowych.

Nawet niewielkie zwężenie tętnicy kręgowej (skurczow^re bądź mechaniczne) zwiększa gwałtownie gradient ciśnienia tętniczego (fizjologicznie — 10%, pomiędzy t. kręgową a podstawną), co jest natychmiast sygnalizowane objawami klinicznymi niedostateczności krążenia kręgowo-podstawnego (1, 7).

Towarzyszące temu bóle mogą ujawnić się w 3 zbliżonych symptomatologicz-nie zespołach klinicznych.

W odmianie najlżejszej ból migrenowy pojawia się napadowo w obszarze szyi i głowy, jedno- lub obustronnie w okolicy skroni i szczytu głowy. Ból utrzymuje się zwykle przez kilka godzin i towarzyszą mu nudności, wymioty i zaburzenia widzenia. Immobilizacja szyi uspokaja bóle; pozostaje jedynie łagodny ból karku i potylicy, który z upływem czasu ustępuje.

W odmianie pośredniej — do przewlekle utrzymującego się bólu szyi i karku dołączają się ostre kłujące bóle migrenowe, rozchodzące się od tyłu do skroni, szczytu czaszki i do oczodołu poza gałkę oczną, niekiedy bóle występują równo po obu stronach. Prawie zawsze dołączają się do tego inne objawy wywołane napadem ischemii, np.: zawroty, nudności, wymioty, oczopląs, niezborność przy skurczu t. móżdżkowej tylnej; widzenie podwójne, zaburzenia oddechowe, słuchowe, „omdlenia'¹ (draps attack) przy skurczu tt. mózgowo-rdzeniowych; zanie-widzenie przy skurczu t. tylnej mózgu.

W odmianie z utrwaloną niedostatecznością krążenia kręgowo-podstawnego bólowy zespół migrenowy jest słabo zaznaczony lub nie występuje. Utrzymują się natomiast bóle ciągłe szyjno-głowowe (cervicocephaIea) typu segmentarne-go. Mimo znacznego ich natężenia pierwszoplanowe w całóści obrazu klinicznego są ubytkowe objawy neurologiczne, zwykle już utrwalone.

Niezależnie od wymienionych odmian bóle szyjno-głowowe naczyniowe mogą wystąpić łącznie z innym rodzajem bólu, np. szyjno-ramiennym bądź szyj-no-łopatkowym.

Rozpoznanie przyczyn bólu szyjnopochodnego jest trudne i nie zawsze pewne mimo ciągłego zwiększania zakresu badań klinicznych i doskonalenia ich techniki. W badaniach tych należy' oceniać nie tylko morfologiczny i czynnościowy stan kręgosłupa, ale także z nim pozostające w funkcjonalnym związku inne narządy.

PIŚMIENNICTWO

1

Bartschi-Rochaix W.: Headaches of cervical origin (192—203). Handbook of Cli-nical Neurology, wyd. Vinken Bruyn-Amsterdam, 1968; vol. 5. Headaches and Cranial Neuralgias. — 2. Cyriax J.: Cervical Spondylisis. Butterworths—London, 1971. — 3. Dennis S. G., Melzack R.: Pain-signalling systems in the dorsal and ventral spinał cord. Pain, 1977, 4, 2, 97—132. — 4. Dornia! T„ Zaleska B., Kwasucki J.: Dyskopatia szyjna, migrena szyjna i niewydolność podstawo-kręgowa — korelacje kliniczne. Neur. Neu-rochir. Pol., 1978, 12, 4, 403—407. — 5. Grochmal S.: Patomechanizm bólu w chorobach kręgosłupa. Neur. Neurochir. Pol., 1976, 26, 5, 687—691. — 6. Heyck H.: Der Kopfsch-ir.erz. Difierentialdiagnostik und Therapie fur die Praxis. G. Thieme-Stuttgart, 1964, 208—232. — 7. Jung A., Kehr P„ Jung F.: Cervicocephalic syndromes (58—77). The cervical spine. H. Huber—Bern 1974. — 8. Kunert W.: Wirbelsaule und innere Medizin. Ferd. Emke-Stuttgart. 1975. — 9. Pawi R. P.: Headache. cervical spondylosis, and an-