Wiązanie jonowe pojawia się wtedy, gdy obojętny elektrycznie atom oddaje elektron innemu obojętnemu atomowi. Powstałe w len sposób jony przyciągają się siłami elektrycznymi i tworzą silnie związaną cząsteczkę. Czynnikiem określającym rozmiary asymetrii rozkładu ładunku pomiędzy dwoma atomami jest tzw. elektm• tijemność. którą zdefiniował Mulliken. Według Mullikena elektroujemność atomów jest określana jako średnia arytmetyczna z sumy energii jonizacji jednego atomu oraz energii towarzyszącej procesowi przejmowania elektronu przez drugi atom. tzw*. powinowactwo elektronowe. W tym dmgim procesie podczas przejmowania elektronu następuje wydzielanie energii. Najwięcej energii wydziela się przy dołączeniu elektronu do atomu z grupy chlorowców, którym brak jednego elektronu do oktetu (np. w atomie Cl U12s22p<l3sV)' Oznacza to. Ze chlorowce wykazują największą elektroujemność. Najmniejszą ekklroujemność mają atomy gnipy I z układu okresowego pierwiastków \1a to miejsce w* atomach metali alkalicznych (np: w atomie Na \f?2*22p*y%'). Wiązanie jonowe powstaje przede wszystkim w takich przypadkach, kiedy na skutek przejścia elektronu od atomu o mniejszej elektro-ujcmności do atomu o większej clektroujemności tworzą się równocześnie w pozostałych jonach zapełnione powłoki elektronowe, podobnie jak w atomach gazów szlachetnych. Tiw.jonowołć danego wiązania jest zależna od ró/mcy clektroujemności obu wiążących się atomów. W tabeli 4.1 przedstawiono powinowactwa elektronowe wybranych atomów.
tabela 4.1
Powinowactwo elektronowe (w clektronowollach) wybranych atomów
Nr |
Rodzaj atomu |
Pówmowac rwo !«vi |
1 |
Chlor (Cl) |
3.8 |
2 |
Fluor (F) |
3.6 |
3 |
Brom (Br) |
3.5 |
4 |
Jod(l) |
3.2 |
5 |
Siarka <S) |
2.4 |
6 |
Tlen (O) |
12 |
7 |
Wodór (Hl |
0.7 |
8 |
Sód (Na) |
0.7 |
9 |
Lit (U) |
0.5 |
Z tabeli 4.1 wynika. Ze typowymi związkami jonowymi będą połączenia atomów z górnej i dolnej jej części (np.: NaG. NaF. LiG. UF itp.).
Wiązanie jonowe stanowi graniczny przypadek wiązania kowalencyjnego pomiędzy atomami różnych pierwiastków (patrz następny rozdział).
59