061

berg przy Oschatz. Przed 80 laty można było zobaczyć nawet okolice Lutzen i Eilenburga. Dziś, za sprawą wyziewów węglowych, nie jest to już możliwe”.

Wykorzystujemy:

duży słoik po dżemie, drut. gładko wypolerowany marmur, plasterek siarki.

100. Alarm na Morzu Północnym!

Ropa naftowa, z której otrzymuje się paliwa i inne materiały, jest przewożona w ogromnych tankowcach morskich. Kiedy wydarzy się katastrofa statku, czarna ropa wypływa do wody. Ma to tragiczne skutki dla ryb i ptaków morskich. Mówi się wtedy o katastrofie ekologicznej spowodowanej wyciekiem ropy naftowej.

Do miseczki z wodą wkraplamy powoli 1 cm³ oleju opałowego (pełny naparstek). Olej szybko rozprzestrzenia się na powierzchni wody. Zanurzamy ptasie pióro w warstwie oleju-w ten sposób możemy przekonać

Piasek    Pyt kredowy

Rys. 47. Zanieczyszczenie wody olejem i niektóre środki zaradcze

się, jak rozlana na morzu ropa zlepia upierzenie ptactwa wodnego. Posypujemy plamę oleju kolejno odrobiną tortu, trocin, piasku i startej kredy (rys. 47). Po kilku minutach widzimy, że udało się usunąć olej.

Wykorzystujemy:

miseczkę z wodą z kranu, ptasie pióro. 1 cm³ oleju opalowego lub maszynowego, torf. trociny, piasek, pył kredowy.

101. Jakie są inne metody zwalczania skażenia wody olejem?

Nasze jeziora i rzeki są rówmież ustawicznie zagrożone skażeniem produktami naftowymi. Co się dzieje, gdy przewróci się barka z. ropą? Czy można oczyścić skażoną wodę? Zbadamy to.

Wlewamy do szklanego naczynia 0,5 dm³ wody oraz 0,5 cm³ oleju opałowego. Po wymieszaniu filtrujemy połowę cieczy przez bibułę na lejku. Do pozostałej części mieszaniny dodajemy nieco sproszkowanego węgla drzewnego, wytrząsamy i filtrujemy (rys. 48).

W pierwszym doświadczeniu filtracja nie przyniosła pożądanego skutku. W drugim doświadczeniu znaczna część oleju przylgnęła do węgla drzewnego. Taki proces nazywa się adsorpcją. Na wypadek skażenia rzeki lub jeziora ropą naftową straż pożarna jest wyposażona w specjalne substancje adsorbujące (adsorbenty chemiczne).

Rys. 48. Oczyszczanie wody skażonej okiem: a) zwykła filtracja mieszaniny wody z olejem, b) filtracja z użyciem węgla drzewnego (wg Raafa i RadauV^ł)

12!