10034

Koszty logistyki przedsiębiorstw

Bardzo ważnym zadaniem logistyki jest optymalizacja konkurujących S sobą pojedynczych celów, co oznacza doprowadzenie do stanu ekonomiczni równowagi celów i kosztów. W ten sposób mogą być realizowane cele pr^ siębiorstwa, takie jak: osiągnięcie maksymalnych zysków, powiększenie wartość udziałów przy zapewnieniu płynności itd. W dziedzinie logistyki występują trzy istotne rodzaje kosztów (rys. 14) wywierające duży wpływ na wynik przedsię. biorstwa [8]. Są to:

1 Koszty materiałowe. Należą do nich wszystkie koszty, które powstają w związku z zaopatrzeniem w surowce, materiały pomocnicze, paliwa, pól. fabrykaty, wyroby gotowe i towary do dalszej sprzedaży. W przemyśle prze-twórczym tworzą największy blok wśród kosztów materiałowych.

| Koszty kapitalizacji renty. Pod tym terminem rozumie się przede wszystkim odsetki od kapitału związanego z zapasami, jak również odpisy na przecenę wartości przedmiotów składowanych. Do kosztów kapitalizacji renty należą również koszty składowania.

I Materiałowe koszty ogólne. Jako koszty ogólne traktuje się koszty miejsc powstawania kosztów wszystkich działów występujących w obrębie gospodarki materiałowej (logistyki i zaopatrzenia). Dochodzą do tego znaczne koszty środków transportu i opakowania, koszty elektronicznego przetwarzania danych oraz koszty usuwania odpadów.

Rys. 14. Istotne rodzaje kosztów logistyki

Źródło: O. Diick, H. Krause, C. Schulte, Gospodarka materiałowa. Praktyczny poradnik, rozdział 7.2 Koszty logistyki, Wyd. ALFA - WEKA Sp. z o.o., Warszawa 1997-2001, s. 1.

Z badań wynika, że w niemieckich spółkach akcyjnych ponad 50% wynoszą koszty materiałowe. Zatem wyraźnie widać jak wysoki udział w kosztach przypada gospodarce materiałowej i jak wiele jest miejsc, w których logistyka stwarza możliwości działania poprzez systematyczne i odpowiednie analizowanie tego bloku kosztów oraz poprzez stopniowe ograniczanie tych kosztów. Ścisłe przy-

pisanie kosztów systemom logistycznym umożliwia wyodrębnienie z globalnych kosztów przedsiębiorstwa kosztów logistyki, które są pieniężnym odzwierciedleniem zużycia substancji majątkowej w skutek procesów planowania, realizacji i kontroli przepływów materiałowych i produktów oraz związanego z nim przepływu informacji, a także z funkcji sterowania logistycznego, zarządzania gospodarką materiałową i fizyczną dystrybucją. W przedsiębiorstwie przemysłowym są one złożone z wielu elementów i powstają w następujących fazach przepływu materiałów.

— pozyskania surowców i materiałów od dostawców oraz planowania produkcji,

— magazynowania surowców, materiałów, półproduktów i wyrobów gotowych,

— transportu wewnątrzzakładowego i zewnętrznego,

— realizacji zamówień, przekazywania wyrobów gotowych odbiorcom i obsługę klienta,

— zainstalowania, obsługi i utrzymania w pełnej sprawności systemu informatycznego.

Koszty logistyki ze względu na ich złożoność wymagają przeprowadzenia odpowiedniego podziału. Kryteria podziału można przyjąć na podstawie ogólnych zasad stosowanych w rachunku kosztów oraz specyfiki wynikającej z systemów logistycznych, w którym początkowo wyodrębniano:

(1) koszty transportu dostaw do magazynu przedsiębiorstwa i klienta,

(2) koszty utrzymania magazynów i działów gospodarki magazynowej,

(3) koszty przepływu danych dotyczących materiałów i wyrobów, transportu i sterowania,

(4) koszty dyspozycji wyrobów, transportu i zdolności eksploatacyjnych,

(5) koszty zamrożenia kapitału w środkach trwałych i obrotowych.

Generalnie obowiązywała zasada, że suma kosztów logistyki powinna osiągnąć

w zależności od specyfiki przedsiębiorstwa i branży minimalny poziom za pomocą optymalnej kombinacji majątku trwałego i obrotowego oraz działalności własnej i obcej. Koszty logistyki ujmowane są w różnych przekrojach, a podział strukturalny kosztów ma różne cele zarówno poznawcze, jak i praktyczne. Cele poznawcze powinny pozwalać na ustalenie:

— związku kosztów z podstawowymi rodzajami procesów logistycznych: przepływów fizycznych, informacyjnych, utrzymania zapasów itp.,

— struktury rodzajowej kosztów,

— zmienności grup kosztów w stosunku do wielkości przepływu materiałów i zapasów,

— wykorzystania kosztów w szczegółowych decyzjach logistycznych,

— miejsc powstawania kosztów i wykorzystania tej informacji w budżetowaniu kosztów.