10023

Koszty logistyki przedsiębiorstw

• Problemy kosztów i zysków. Zastosowanie nowego systemu obliczania kosz tów i wyników wymaga zaangażowania dodatkowego personelu, odpowiednie technologii i informacji. Korzyści wynikające z tych zmian są bardzo trudne do uchwycenia i wiedza w przedsiębiorstwie na temat kosztów powodowanych przez prowadzenie rachunku kosztów i wyników jest niewielka. Jednak powstające zmiany stwarzają konieczność odpowiedniego dostosowania rachunku kosztów w dużej części obszaru logistyki. Dla oceny problematyki kosztów i korzyści wynikających z rachunku kosztów i wyników miarodajne są cele, które się dzięki temu realizuje. Zróżnicowany i przejrzysty wykaz kosztów i efektów logistycznych jest w praktyce określony jako najważniejszy cel controllingu logistyki.

• Alternatywy realizacji rachunku kosztów i wyników zorientowanego na logistykę. Sposób realizacji zorientowanego na logistykę rachunku kosztow i wyników zależy nie tylko od realizowanego celu rozliczeń, ale także od sytuacji przedsiębiorstwa, w którym umieszczony jest tego rodzaju system rozliczania. Weber podaje całkowity lub częściowy rachunek kosztów i zasadniczo rozróżnia on przy tym następujące trzy możliwości ich kształtowania:

1) Częściowe udoskonalenie rachunku kosztów i wyników, który pozostaje niezmieniony w swej ogólnej strukturze. Udoskonalenie polega tutaj w pierwszym rzędzie na rozliczaniu rodzajów kosztów z większym zróżnicowaniem kosztów usług obcych oraz na rachunku miejsc powstawania kosztów na podstawie ulepszonej ewidencji wewnętrznych usług i odpowiedniego rozliczenia kosztów logistyki.

2) Okazjonalne uzupełnianie rachunku kosztów i usług przez zorientowany na logistykę rachunek specjalny. Uwzględniane są okazjonalnie, standardowo nie określane dane o kosztach i usługach.

3) Rozszerzenie istniejącego rachunku kosztów i wyników o bieżący, dodatkowy system rozliczeń, zorientowany na logistykę. Następuje tu takie udoskonalenie dotychczasowego, tradycyjnego systemu rozliczania kosztów i usług, który może spełniać informacyjne zapotrzebowanie logistyki. Ten rodzaj określania logistycznych informacji o kosztach i usługach odpowiada najlepiej organizacyjnemu charakterowi logistyki jako funkcji przekrojowej. Tego rodzaju systemy rozliczeń kosztów i usług są możliwe do realizacji tylko przy posiadaniu koncepcji bazy danych, która umożliwia szybki dostęp do sieci, ciągłą zmianę struktury oraz najróżnorodniejsze wykorzystanie potrzebnych danych.

W zorientowanym na logistykę rachunku rodzajów kosztów szczególne znaczenie ma funkcjonalny podział kosztów, który umożliwia zróżnicowanie kosztów

logistyki odpowiednio do występowania podsystemów logistycznych — rysunek 6. H.-Ch. Pfohl wyróżnia tu elementy składowe kosztów logistyki, wskazując na ich związki z funkcjami logistycznymi, takimi jak funkcje operacyjne, planowania, dyspozycji i sterowania [36], Podstawę analizy wyznaczają koszty według rachunku ekonomicznego, zgodnie z którym podstawowymi elementami są koszty bezpośrednie i pośrednie jako dodatkowe koszty albo straty przychodu, które zostały spowodowane wadliwym wykonaniem funkcji logistycznych w innych obszarach, np. koszty niedoborów magazynowych. Są one jednak zależne od decyzji i nie należy ich uwzględniać w bieżącym rachunku kosztów. Skład kosztów w kontekście funkcji logistycznych stanowi kompleksowe przedstawienie problematyki kosztów logistyki [36].

Rys. 6. Funkcjonalne zróżnicowanie kosztów logistyki Źródło: H.-Ch. Pfohl, Zarządzanie logistyką. Funkcje i instrumenty, ILiM, Poznań 1998, s. 270.