10056

Koszty logistyki przedsiębiorstw

Przejrzystość kosztów logistyki zostaje tu zwiększona przez wydzielenie czystych miejsc powstawania kosztów. Miejsca kosztowe i przypadające im rodzaje kosztów to: dyspozycja, zakupy, przyjęcie towarów, kontrola jakości, magazyn przyjęć, transport wewnątrzzakładowy, magazynowanie przejściowe, magazyn wyrobów gotowych, komisjonowanie, pakowanie, wysyłka, transport zewnętrzny, planowanie produkcji, sterowanie produkcją i rozwijanie zleceń.

Koncepcja kształtowania miejsc powstawania kosztów wzdłuż przepływu ma-leriałów i rachunek kosztów procesu zakłada usytuowanie punktów pomiarowych wzdłuż przepływu towarów (łańcucha logistycznego) i przyporządkowanych mu działań administracyjnych i dyspozycyjnych. W tym przypadku należy posłużyć się katalogiem wielkości pomiarowych podanych przez H.-Ch.Pfohla [36],

Koszty logistyki wynikają z dynamicznych cech przepływów materiałowych i materiału znajdującego się w bezruchu. Zatem informacje związane z kosztami logistyki można podzielić na dwa podstawowe rodzaje. Rodzaj pierwszy obejmuje koszty wynikające z dynamicznych cech przepływów materiałowych, tj. w okresie kiedy materia! znajduje się w ruchu i zmienia swoje położenie lub nawet postać. Drugi rodzaj jest związany z kosztami wynikającymi ze statycznych cech przepływów materiałowych, tzn. w czasie kiedy materiał znajduje się w bezruchu i nie zmienia swego położenia, czyli stanowi zapas magazynowy. Czynniki dla obu rodzajów kreowania kosztów są podobne, a najważniejsze obejmują:

1 nakłady pracy żywej,

•    wykorzystanie energii,

•    wykorzystanie maszyn i urządzeń transportowych, magazynowych i innych,

•    zamrożony kapitał w zapasach materiałowych,

•    wykorzystanie budowli lub jej części,

•    zużycie materiałów pomocniczych,

•    powstające ubytki i straty materiałów w ich przepływach,

•    różne opłaty [50].

W celu właściwego przeprowadzenia rachunku kosztów logistyki niezwykle istotnym zagadnieniem jest dokładne wyodrębnienie kosztów logistyki w badanym systemie logistycznym przedsiębiorstwa. Obejmuje ono działania związane z ruchem pozatechnologicznym wewnątrz przedsiębiorstwa: surowców, materiałów, półproduktów, produktów finalnych, towarów, opadów i serwis. W skład tych kosztów wchodzą również wszelkie nakłady ponoszone na szeroko rozumianą obsługę tego ruchu. Koszty logistyki wyodrębnia się w układzie miejsc ich powstawania, komórek funkcjonalnych przedsiębiorstwa lub miejsc ich powstawania w komórkach funkcjonalnych. Ustalenie kosztów logistyki wymaga:

J systematycznej identyfikacji i wyodrębnienia funkcji logistycznych w poszczególnych procesach,

—    jednoznacznego przyporządkowania poszczególnych funkcji logistycznych odpowiednim jednostkom organizacyjnym przedsiębiorstwa a funkcjom odpowiednich czynności kosztotwórczych,

—    wprowadzenie formalnych podstaw i metod rachunku kosztów.

Schemat wyodrębniania i obserwacji kosztów logistyki, obejmujący miejsca powstawania i zbiorcze arkusze kalkulacyjne związane z kosztami przepływu materiałów w sferze zaopatrzenia oraz sprzedaży w przedsiębiorstwie produkcyjnym, przedstawia rysunek 38.

MIEJSCE POWSTAWANIA KOSZTU

1 1 ^
Dział 1 finansowy w zakresie obsługi finans. 1 zakupu i |sprzedaży	Dział kontroli jakości w zakresie obsługi przyjęć i wydań I	Infor matyk, obsługa prawna 11

Arkusz kosztów logistyki sprzedaży

Rys. 38. Wyodrębnienie miejsc informacji o kosztach logistyki zaopatrzenia i sprzedaży

oraz ich zestawienie

Źródło: A. Weselik, Wyodrębnienie kosztów logistycznych w przedsiębiorstwie, „Problemy Magazynowania i Transportu” 1993, nr 1, s. 23.

□ punkty obserwacji izolowanych kosztów

Pojęcie rachunku kosztów jako zbioru czynności zmierzających do ustalenia w różnych przekrojach i zinterpretowania wyrażonej w pieniądzu wysokości nakładów dokonanych w jednostce gospodarczej w określonym czasie i z określonym przeznaczeniem obejmuje takie czynności jak: pomiar, dokumentację i ewidencję kosztów, rozliczenie na miejsca powstawania i rodzaje produktów, sporządzanie

95