10043

Koszty logistyki przedsiębiorstw

gólne składniki kosztów magazynowania można podzielić następująco: pracochłonność 48%, przestrzeń 42% i wyposażenie 10% [45]. Sposób liczenia kosztów logistyki magazynowania i wskaźniki ich oceny podaje A. Weselik [48, 50].

Koszty obsługi zapasów obejmują wydatki związane z ubezpieczeniem (od ognia, powodzi, kradzieży i innych zdarzeń losowych) oraz podatki od wartości utrzymywanych zapasów.

Koszt ryzyka powstają w wyniku deprecjacji wartości pieniężnej zapasów z powodów leżących w znacznej mierze poza kontrolą firmy. W tym przypadku możemy mówić o ekonomicznym (moralnym) starzeniu się zapasów. Koszty te dzielą się na dwie podstawowe grupy:

(1)    koszty fizycznego starzenia się zapasów,

(2)    koszty ekonomicznego (moralnego) starzenia się zapasów.

Źródła powstawania kosztów starzenia się zapasów tkwią zarówno w wewnętrznych warunkach funkcjonowania, jak i w warunkach zewnętrznych, kształtowanych przez rynek, zwłaszcza popyt na produkty danego przedsiębiorstwa. Minimalizacja kosztów starzenia się zapasów może nastąpić przez trafne rozpoznanie uwarunkowań rynkowych, wielkości i struktury popytu, tendencji rozwojowych postępu technicznego itp.

Koszty dostaw wiążą się z pozyskiwaniem przez firmy produktów celem uzupełnienia zapasów. Koszty dostaw obejmują koszty zamawiania lub koszty przestawiania produkcji. Koszty zamawiania (akwizycji) powstają w wyniku składania i realizacji zamówień u dostawców zewnętrznych i nie uwzględniają wydatków związanych z własną produkcją. Zawierają elementy stałe i zmienne. Koszt stały występuje jednorazowo przy składaniu i realizacji każdego zamówienia u dostawców. Utrzymuje się on na stałym poziomie w relacji do liczby złożonych zamówień i spada wraz ze wzrostem ich wielkości. Ze składaniem i realizacją każdego zamówienia wiążą się również wydatki zmienne. Powstają one w związku z następującymi czynnościami:

•    przeglądem składowanego zapasu,

| przygotowaniem i realizacją dokumentacji,

•    wyborem dostawcy - porównanie możliwych źródeł, i realizacją zamówionych dostaw,

•    przyjmowaniem odpowiedniej dokumentacji,

•    sprawdzaniem i przeglądem dostarczonych produktów,

| przygotowaniem i realizacją zapłaty,

•    inne.

Koszty przestawiania produkcji są wydatkami, które mogą wystąpić przy modyfikacji linii produkcyjnej celem wytworzenia różnych serii produktów niezbędnych dla odtworzenia zapasów w firmie. Stały koszt przestawiania produkcji uwzględnia wydatki związane z użytkowaniem wyposażenia inwestycyjnego niezbędnego przy zmianach produkcji. Wydatki zmienne obejmują koszty personalne ponoszone przez firmę przy przezbrajaniu urządzeń produkcyjnych.

Koszty wyczerpania (niedoboru) zapasów wyrażają utratę korzyści, jaką ponosi przedsiębiorstwo wskutek braku zapasów odpowiednich produktów, w odpowiedniej ilości w chwili, kiedy klient ich żąda lub potrzebuje, czy też mogłoby osiągnąć, gdyby posiadało odpowiedni zapas w odpowiednim miejscu i czasie. Brak zapasów materiałowych w przedsiębiorstwie przemysłowym może powodować zakłócenia w rytmie produkcji, powstawanie dodatkowych kosztów itp. Zatem pojawiają się koszty z tytułu straconej sprzedaży bieżącej i przyszłej lub koszty realizacji opóźnionych dostaw (zaległych zamówień). Minimalizację kosztów wyczerpania zapasów można uzyskać przez usprawnienie zarządzania procesami logistycznymi, głównie przez łączenie prognoz popytu na wyroby i towaiy z popytem na surowce i materiały w skali każdego przedsiębiorstwa. Powyższe kategorie strat można odnieść do hipotetycznych kosztów wyczerpania zapasów, co ilustruje rysunek 29.

Rys. 29. Przyczyny i konsekwencje kosztów wyczerpania zapasów Źródło: K.. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwieJ Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 393.

Koszty straconej sprzedaży są nie zrealizowanym zyskiem zarówno ze sprzedaży bieżącej, jak i z tej, która nie będzie zrealizowana w przyszłości. Z kosztami straconej sprzedaży bieżącej mamy do czynienia, gdy klient wycofa zamówienie na