10020

Koszty logistyki przedsiębiorstw powszechne stało się twierdzenie, że koszty logistyki należy uważać kategorię w zarządzaniu ukierunkowanym na przepływ strumieni materiał ^ i informacyjnych w przedsiębiorstwie. Fakt, że zagadnienie kosztów logistyk^*¹ problemem dalekim od jednoznacznego sprecyzowania, wynika z różnic w Ji dach dotyczących istoty, tj. funkcji i czynności logistyki.

A. Weselik analizując używane terminy: „koszty logistyczne” i „koszty || styki” jako pochodne tłumaczeń z języka angielskiego logistic costs (koszty logistyczne) i logistics costs (koszty logistyki) oraz języka niemieckiego Lo| stische Kosten (koszty logistyczne) i Logistikkosten (koszty logistyki) uważa, że poprawny jest termin „koszty logistyki”, ponieważ nie narusza formalnych zasad rachunkowości kosztów [49], Mówiąc o kosztach logistycznych, tworzymy nową kategorię kosztów, natomiast mówiąc o kosztach logistyki, nie tworzymy nowej kategorii kosztów, lecz tylko rozszerzamy rachunek kosztów o rejestrację nowego układu zdarzeń w przedsiębiorstwie. Spośród polskich autorów termin „koszty logistyki” stosuje P. Blaik [6].

H.-Ch. Pfohl podaje, że teoria kosztów, zbudowana na podstawie teorii produkcji, zajmuje się określeniem zależności między usługą logistyczną a kosztami logistyki w funkcji kosztów [36]. Jak dotąd brak jest kompleksowych, naukowych rozpraw na temat teorii kosztów logistyki, przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i logistycznych. Oprócz założeń, które zajmują się podstawowymi stanami faktycznymi w teorii wytwarzania i teorii kosztów usług, istnieją jednak założenia do niektórych obszarów logistyki. Cechą logistycznej funkcji kosztów jest często jej złożoność, np. koszty transportu nie są zależne tylko od transportowanej ilości i odległości, ale także od cech środka transportu, sposobu jazdy, profilu drogi itp. Oprócz tego koszty często zmieniają się nieliniowo, w zależności od wielkości świadczenia. W praktyce rachunku kosztów i wyników trzeba znaleźć zadawalający kompromis między praktyczną metodą określania funkcji kosztów i dokładnością jej odwzorowania, aby sprostać tym samym złożoności logistycznej funkcji kosztów. Kompromis ten opiera się ostatecznie na przedstawieniu kosztów i zysków jako logicznej orientacji rachunku kosztów i wyników.

Podawane definicje eksponują różne punkty widzenia. Według M. Kufla: koszty logistyki są szczegółową kategorią kosztów, oznaczającą pieniężne odzwierciedlenie zużycia substancji majątkowej przedsiębiorstwa, wywołanego planowaniem realizacją i kontrolą poza technologicznych procesów przemieszczeń w czasie i przestrzeni wszystkich form materiałów [21]. J. Kwejt podkreśla ponadto koniecz-

Koszty logistyczne (logistic costs) to koszty wynikające z funkcji sterowania iogi_sty urządzania gospodarką materiałową i fizyczną dystrybucją Iichdefinicjc. IUM, Poznań 1998, s. 46].    •    . ' 'ra****——

ność włączenia do kosztów logistyki także wielkości o charakterze planowym [28]. Uważa zatem, że koszty logistyki powinny obejmować:

—    planowane koszty logistyki, głównie transportu dostaw, wytworzenia, utrzymania i starzenia się zapasów, gospodarki magazynowo-transportowej, oprocentowania kredytów, informacji itp.,

—    koszty logistyki ponadplanowe i pozaplanowe, np. utrzymania nadmiernych zapasów i kredytów (magazynowania, obsługi, oprocentowania środków i kredytów), koszty niewłaściwego transportu (nieekonomicznych partii, naruszania geografii dostaw) itp.,

—    straty spowodowane wadliwą gospodarką materiałową, np. przestoje z braku materiału, braki produkcyjne zawinione niewłaściwym materiałem i kary za niewłaściwe dostawy.

B. Szałek koszty logistyki identyfikuje jako:

—    koszty bezpośrednie (transport, magazyny, zapasy, manipulacje, łączność) i pośrednie,

—    koszty stałe i zmienne,

—    koszty zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji,

—    koszty materialne i niematerialne,

—    koszty opracowania logistycznego oraz przedsięwzięć zlecanych przez logistykę,

—    koszty ściśle logistyczne [42],

Z kolei Cz. Skowronek podaje, że: koszty logistyki to wyrażone w pieniądzu zużycie pracy żywej, środków i przedmiotów pracy, wydatki finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych, które są powodowane przepływem dóbr materiałowych (surowców, materiałów, wyrobów, towarów) w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami, a także utrzymanie zapasów [41].

Przedmiot kosztów logistyki ma charakter kompleksowy w odniesieniu zarówno do płaszczyzny procesowej, jak i przedmiotowej ich powstawania. Kompleksowość w płaszczyźnie procesowej oznacza koszty całego przepływu materiałów. W płaszczyźnie przedmiotowej koszty przedstawiają zmniejszenie majątku przedsiębiorstwa w związku z przygotowaniem i realizacją procesów logistycznych. Zdaniem P. Blaika, problem kompleksowego ujmowania kosztów logistyki nie znajduje I mimo swojej ogromnej wagi I należytego miejsca w polskiej literaturze ekonomicznej i praktycznej działalności przedsiębiorstw i podmiotów rynkowych [6],

M. Nowicka-Skowron uważa, że przedstawione definicje i elementy składowe kosztów potwierdzają złożoność kategorii kosztów logistyki [32], Ogólne sformu-