10072

Koszty logistyki przedsiębiorstw

Rys. 50. Nośniki kosztów liii rzędu

Źródło: B. Kapcia, ABC - metoda zarządzania kosztami, „Gospodarka Materiałowa i Logistyka” 1996, nr 2, s. 31.

Warunkiem koniecznym do stosowania metody kosztorysowania misji i metody ABC jest wdrożenie w przedsiębiorstwie odpowiedniego systemu pomiaru i ewidencji kosztów, który będzie w stanie na bieżąco uchwycić koszty na każdym etapie realizacji zamówienia. Obecnie jednak najczęściej stosowanym rozwiązaniem w logistyce jest rachunek kosztów działań - metoda ABC (Actmty-Based Costing), która jest koncepcją kosztów pełnych na bazie elementarnych procesów [17].

Budżetowanie kosztów logistyki. Dotychczasowe rozważania na temat kosztów logistyki wskazują na ich złożoną strukturę, rozproszenie w systemach ewidencyjnych i różną zależność od rozmiarów działalności przedsiębiorstwa. Kompleksowe i systemowe ujęcie kosztów logistyki nie jest działaniem samym w sobie, służącym poznaniu poziomu i struktury kosztów logistyki, ale ma umożliwić stworzenie i zastosowanie odpowiednich instrumentów oddziaływania na redukcję kosztów.

Koszty logistyki charakteryzuje m.in.:

—    rozproszenie wśród wielu grup kosztów ujmowanych według tradycyjnych przekrojów (rodzajowego i kalkulacyjnego),

—    wysoki i często rosnący udział w całkowitych kosztach działania przedsiębiorstwa,

—    zmienność wielkości w poszczególnych okresach,

—    rozdzielenie odpowiedzialności za kształtowanie się tych kosztów na wiele komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa,

Tworzenie i wykorzystanie zbiorów informacji o kosztach logistyki

— pracochłonność czynności związanych z ustaleniem wielkości tych kosztów ogółem, wymagających wielu zabiegów ewidencyjnych i obliczeniowych [27]. Wszystkie te zjawiska dotyczące kosztów logistyki wskazują na bliższy związek z układami podmiotowymi przedsiębiorstwa niż z nośnikami kosztów, jakim może być konkretny produkt. To wskazuje również, że nośnikiem kosztów jest raczej określony proces bądź komórka organizacyjna przedsiębiorstwa, która go realizuje. Wynika z tego, że do planowania kosztów logistyki i do kreowania norm tych kosztów należy raczej stosować normy podmiotowe, a nie przedmiotowe. Dochodzimy tu do pojęcia budżetu kosztów logistyki [41].

Potrzeba ekonomicznie uzasadnionego ukształtowania zakupów i gospodarki materiałowej prowadzi do budżetowania kosztów gospodarki materiałowej przedsiębiorstw. Istota budżetowania polega na jedności planowania, procesów decyzyjnych i kontrolnych w stosunku do ilości środków wyznaczonych do dyspozycji na dany okres czasowy dla realizacji zadań. Budżetowanie jest sprawnym instrumentem do określania, koordynacji i nadzorowania finansowych skutków rozstrzygnięć z zakresu gospodarki materiałowej i logistyki w przedsiębiorstwie. Punktem wyjścia do materiałowego i logistycznego budżetowania w przedsiębiorstwie są wyniki planowania ilościowego zaopatrzenia.

Budżet kosztów logistyki można określić jako zestawienie przyszłych (planowanych) kosztów procesów logistycznych z podziałem na ich rodzaje, miejsca powstawania oraz okresy. Budżet stanowi więc pewnego rodzaju limit kosztów [41],

Tak zdefiniowany budżet kosztów logistyki precyzuje rodzajowy zakres kosztów logistyki ujmowanych w budżecie, określa miejsca ich ponoszenia, a więc komórki organizacyjne przedsiębiorstwa realizujące procesy logistyczne, i precyzuje okres, na jaki zostały ustalone limity kosztów. Uproszczony preliminarz kosztów może mieć taki układ, jak w tabeli 16.

Budżet powinien odgrywać aktywną rolę w kształtowaniu kosztów logistyki. Wprowadzenie budżetowania kosztów logistyki jest bardziej skuteczne w warunkach kompleksowych rozwiązań rachunku kosztów. Możliwe są też rozwiązania autonomiczne, ale nie zawsze są one w pełni skuteczne.

Budżetowanie kosztów logistyki to złożone przedsięwzięcie organizacyjne i ekonomiczne, wymagające wielu zmian w dotychczasowych, tradycyjnych rozwiązaniach organizacyjnych, a także w rachunku kosztów. Szczególnie skomplikowana jest procedura wyznaczania limitów poszczególnych składników kosztów [41]. Można tu wykorzystać te elementy kształtowania kosztów, które zostały omówione w poprzednich rozdziałach.