10035

Koszty logistyki przedsiębiorstw

Praktyczne przyjęcie określonych przekrojów strukturalnych kosztów logistyki musi uwzględniać osiągnięcie konkretnego celu. Największe znaczenie praktycy mają przekroje strukturalne kosztów logistyki według logistycznych faz (miejsc) powstawania, procesów logistycznych, zużycia czynników produkcji oraz kryterium losowości przyczyny kosztów i względnej stałości kosztów.

P. Blaik na podstawie zasad stosowanych w rachunku kosztów i specyfiki wynikającej z systemów logistycznych przedsiębiorstw, przy uwzględnieniu charakteru ich działalności i mechanizmu ewidencji, przyjął następujące kryteria podziału kosztów logistyki na:

—    rodzajowe;

—    przepływu, faz i miejsc powstania;

—    relacji z podstawowymi rodzajami procesów logistycznych;

—    zmienności w odniesieniu do wielkości przepływów materiałowych lub zapa-

sów [6],

Kryterium rodzajowe odpowiada typowemu ujęciu rodzajów kosztów w systemie ewidencji księgowej. Taka agregacja wyodrębnionych rodzajów kosztów umożliwia ich systematykę w grupach kosztów: materialnych, niematerialnych i pozostałych. Każda z tych grup stanowić może podstawę do dalszego podziału. W grupie pierwszej wyróżniono amortyzację, zużycie materiałów, paliw i energii. Do grupy drugiej zaliczono m.in. płace, usługi niematerialne, koszty zaangażowania kapitału obcego. Podział kosztów logistyki według faz polega na wyodrębnieniu kosztów logistyki fazy: zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji i dostosowany jest do przekroju kosztów według miejsc powstawania, np. strukturę kosztów gospodarki materiałowej systemu logistycznego przedsiębiorstwa ilustruje rysunek 15.

Koszty gospodarki materiałowej

—Koszty zaopatrzenia    —    - ^ Bezpośrednie koszty zaopatrzenia = ilość x cena równowagi (rynkowa)

Pośrednie koszty zaopatrzenia = koszty zależne od ilości zamówień

Koszty z tytułu niedoborów

*■ Koszty z tytułu użytkowania przestrzeni łfj Koszty utrzymania zapasów magazynowych jgj Pozostałe koszty magazynowania

® Ujemne różnice cenowe gj Kary konwencjonalne (umowne)

Koszty transportu wewnątrzzakładowego

|gPozostałe koszty z tytułu niedoborów ■ Bezpośrednie koszty transportu = koszty zależne od ruchu Pośrednie koszty transportu

Rys. 15. Struktura kosztów w gospodarce materiałowej (zaopatrzenia materiałowego) Źródło: P.U. Kupsch, T. Linder, Materialwirtschaft, Heinen, Wiesbaden, 1985 s 327

Kryterium zmienności dzieli koszty na stałe i zmienne. Koszty stałe obejmują koszty amortyzacji magazynów, środków transportu, podatki i opłaty. Kosztami zmiennymi są koszty pracy, zaangażowania kapitału, zużycia materiałów i paliw. Ten podział umożliwia wskazanie progu rentowności.

Podział kosztów według czterech podstawowych kryteriów przedstawiono na rysunku 16.

Rys. 16. Podstawowe kryteria podziału kosztów logistyki w przedsiębiorstwie Źródło: M. Nowicka-Skowron, Efektywność systemów logistycznych, PWE, Warszawa 2000, s. 93.

W przedsiębiorstwie przemysłowym koszty logistyki można podzielić na następujące grupy [5]:

1)    koszty transportu,

2)    koszty funkcjonowania magazynów,

3)    koszty funkcjonowania działów obsługujących zaopatrzenie,

4)    koszty funkcjonowania działów obsługujących zbyt (sprzedaż),

5)    koszty zakupu,

6)    koszty sprzedaży,

7)    koszty utrzymania zapasów.

*

55