10071

Koszty logistyki przedsiębiorstw

z poszczególnych misji. Przyjęcie tego podejścia wymaga określenia centró działalności związanych z konkretną misją dystrybucji, czyli określenia metod transportu, sposobów magazynowania, przechowywania itd., a także wydzielenia dla każdego centrum działalności kosztów przyrostowych (incremental cojrs) Chodzi tutaj o to, aby nie brać pod uwagę kosztów zapadłych (sunk cost), które pojawiają się nawet po zrezygnowaniu z misji. Barrett wprowadza koncepcje „kosztów przypisy walnych” (attributable cost) i definiuje je jako koszty przypadające na jednostką, których można by uniknąć, gdyby produkt lub funkcja zostały całkowicie zaniechane lub zlikwidowane bez zmiany struktury organizacji [3].

W przypadku obliczenia kosztów przypadających na konkretne centrum działań, np. transport, należy przeanalizować, które z kosztów są kosztami przypisywanymi, tzn. czy można ich uniknąć zaprzestając obsługi danego klienta, segmentu łub kanału dystrybucji. Zazwyczaj koszty przypisywalne będą niższe niż koszty przeciętne, ponieważ znaczna część kosztów dystrybucji to stałe koszty wspólne.

Podana metoda staje się kompleksowa, jeżeli towarzyszy jej analiza przychodów według poszczególnych klientów. Po zastosowaniu tej koncepcji można zauważyć, że nawet klienci o niskiej wartości zakupów mogą ciągle przynosić zysk w kategoriach kosztów przyrostowych, choć przy zastosowaniu kosztów średnich może to być całkowicie niezauważalne.

Zastosowanie efektywnego procesu kosztorysowania misji obejmuje cztery następujące fazy.

1.    Określenie segmentu obsługi klienta.

2.    Określenie czynników, które zmieniają koszty obsługi.

3.    Określenie konkretnych zasobów wykorzystywanych do obsługi klientów danego segmentu.

4.    Przypisywanie kosztów czynności poszczególnym typom klientów lub segmentom.

Ze względu na nowość metody ABC warto przytoczyć kilka różnych definicji, według których ABC:

i to koncepcja księgowania kosztów oparta na założeniu, że aby pojawił się produkt, potrzebne jest przedsiębiorstwo do wykonania szeregu zorganizowanych czynności, a z kolei czynności te wymagają organizacji, aby pojawiły się koszty w sformalizowanej formie;

• polega na identyfikacji nośników kosztów oraz grup kosztów w celu wyznaczania dokładnej przyczyny pojawienia się tych kosztów;

X'vV. 8B&

Tworzenie i wykorzystanie zbiorów informacji o kosztach logistyki

•    umożliwia zaprojektowanie systemu księgowania kosztów w taki sposób, że każdy koszt musi być przypisany bezpośrednio do produktu poprzez czynności, które są konieczne do powstania tego produktu oraz że koszty każdej czynności obliczane są według ilości zasobów, jakie ta czynność konsumuje;

•    to narzędzie planowania i budżetowania, oparte na zrozumieniu związków między poszczególnymi czynnościami oraz poznaniu przyczyn tych czynności [17]. Metoda ABC polega na określeniu kosztów poszczególnych produktów, usług,

kontaktów z klientami, transakcji z dostawcami itp., opartym na kosztach czynności koniecznych do np. wytwarzania produktu lub realizacji zamówienia danego klienta. W efekcie zarząd firmy otrzymuje rzeczywiste koszty poszczególnych produktów. Ma ona szczególne znaczenie dla przedsiębiorstw, gdzie jest wysoki udział kosztów pośrednich, które dotychczas rozpisywano na produkty w sposób dość arbitralny.

Przypisywanie kosztów poszczególnym produktom składa się z dwóch etapów. Pierwszy etap polega na wyznaczaniu, ile każda czynność pochłania zasobów, a drugi etap polega na przypisaniu czynności każdemu produktowi w takim zakresie, w jakim czynności te przyczyniają się do powstania każdego asortymentu. Metoda ABC opiera się na dwóch założeniach: I) źródłem kosztów są czynności lub elementarne procesy bądź aktywności; 2) przedmioty kosztów, czyli produkty lub usługi, kreują potrzebę czynności. Założenia te pozwalają wyznaczyć koszty produktów poprzez zsumowanie kosztów czynności, które są wymagane, aby te produkty wyprodukować lub dostarczyć.

Podstawowym pojęciem pomocnym w wyjaśnianiu tej koncepcji jest pojęcie nośnika kosztów. Za nośnik przyjmuje się podstawę powodującą koszt, np. liczbę: przezbrojeń maszyn, kontroli, wysyłek, zamówień od klientów, odległość na jaką towar jest transportowany, zamówień dla dostawców, wydanych dokumentów spe-dycyjnych, części (komponentów). Rozróżnia się dwa wymiary każdego nośnika kosztów, tj.: 1) czynniki powodujące i wyznaczające częstotliwość występowania czynności, 2) czynniki powodujące, że tak wysokie koszty pojawiają się wraz z wykonaną czynnością. Poza tym mówi się również o nośnikach kosztów 1 i 11 rzędu. Nośniki I rzędu służą do wyznaczania kosztów poszczególnych czynności na podstawie danych o kosztach poniesionych na realizację tych czynności. Nośniki 11 rzędu pozwalają wyznaczyć koszty produktów na podstawie kosztów czynności (rys. 50).

121