10051

Koszty logistyki przedsiębiorstw

golnie do produktów z określonym terminem ważności oraz produktów (high-tech) podlegających szybkim zmianom technicznym (elektroniczne, AGD).

W kosztach utrzymania zapasów należy również uwzględnić koszty utrzymania zapasów w tranzycie. W pewnych sytuacjach mogą one stanowić znaczący wy. datek, np. przy korzystaniu usług pośredników i firm przewozowych. Koszty te zaczęto wyodrębniać jako samodzielną grupę kosztową z chwilą, gdy szybsze dostawy stały się wyznacznikiem wyższego poziomu obsługi klienta. Szybkie dostawy, przy wykorzystaniu nowoczesnych środków transportu, pociągają za sobą bardzo wysokie koszty transportu. Natomiast może być tak, że utrzymanie zapasów w tranzycie jest mniej kosztowne niż utrzymanie zapasów w magazynach. Zatem należy wybierać korzystniejsze warianty po wcześniejszym dokonaniu kalkulacji kosztów.

Koszty tworzenia zapasów - koszty dostaw wiążą się z pozyskiwaniem produktów przez przedsiębiorstwa w celu uzupełnienia zapasów. Niezbędne produkty mogą być dostarczane z zewnątrz lub produkowane we własnym zakresie. Koszty dostaw obejmują więc koszty zamawiania lub/i koszty przestawiania produkcji. Koszty zamawiania (akwizycji) powstają w wyniku składania i realizacji zamówień u dostawców zewnętrznych i nie uwzględniają wydatków związanych z własną produkcją. Zawierają elementy stałe i zmienne. Koszt stały występuje jednorazowo przy składowaniu i realizacji każdego zamówienia u dostawców. Utrzymuje się on na stałym poziomie relacji do liczby złożonych zamówień i spada wraz ze wzrostem ich wielkości. Ze składaniem i realizacją każdego zamówienia wiążą się również wydatki zmienne, które powstają w związku z następującymi czynnościami:

—    przeglądem składowanego zapasu,

—    przygotowaniem i realizacją dokumentacji związanej z zamówieniem,

—    wyborem dostawcy - porównaniem możliwych źródeł dostawy,

—    realizacją zamówień dostaw,

—    przyjmowaniem odpowiedniej dokumentacji,

—    sprawdzaniem i przeglądem dostarczanych produktów,

—    przygotowaniem i realizacją zapłaty.

Koszty przestawiania produkcji są wydatkami, które mogą wystąpić przy modyfikacji linii produkcyjnej, aby wytworzyć różne serie produktów niezbędne do odtworzenia zapasów w danej firmie. Stały koszt przestawiania produkcji uwzględnia wydatki związane z użytkowaniem wyposażenia inwestycyjnego, niezbędnego przy zmianach produkcji, natomiast wydatki zmienne obejmują koszty personalne ponoszone przez firmę przy przezbrajaniu urządzeń produkcyjnych.

Ustalenie stałych i zmiennych składników kosztów dostaw jest istotne | punktu widzenia logistycznych strategii przedsiębiorstwa.

Koszty utrzymania magazynów zależą przede wszystkim od tego, czy korzysta się z magazynów własnych, czy obcych. Magazyny własne oznaczają konieczność ponoszenia stałych kosztów ich eksploatacji niezależnie od tego, czy są wykorzystywane, czy też nie. Do kosztów stałych zalicza się amortyzację i ubezpieczenia budynków lub budowli, amortyzacje wyposażenia, konserwacje i remonty, czynsze, wynagrodzenia stałych pracowników magazynu (ochrona magazynu), zużycie energii na ogrzewanie, oświetlenie lub klimatyzację pomieszczeń, narzuty kosztów ogólnozakładowych. Koszty stałe nie zależą od ilości składowanych produktów i wykorzystywanej powierzchni magazynowej.

Do kosztów zmiennych w magazynach własnych zalicza się koszty ponoszone w fazie przyjęcia, składowania i wydawania produktów, a wśród nich koszty: identyfikacji, sortowania produktów, zużycia materiałów i energii, ubezpieczenia produktów, konfekcjonowania, znakowania, pakowania, przemieszczania produktów, sporządzania dokumentacji, nadzoru, prowizje magazynierów. Zmienne koszty magazynów własnych są z reguły niższe niż w magazynach publicznych. W niektórych klasyfikacjach kosztów logistycznych zalicza się je do kosztów utrzymania zapasów. Natomiast jako odrębną grupę w kosztach dystrybucji fizycznej pozostawia się stałe koszty utrzymania magazynów. W przypadku korzystania z magazynów publicznych koszty magazynowania w postaci czynszu dzierżawnego lub opłat za składowanie (składowe) mają charakter zmienny. Zależą od wielkości przechowywanych zapasów i zajmowanej powierzchni magazynowej.

Koszty transportu mają największy udział w kosztach dystrybucji. Składają się na nie koszty własnej obsługi transportowej i koszty usług transportowo-spedycyjnych świadczonych z zewnątrz. Własna obsługa transportowa pociąga za sobą: (1) koszty zakupu środków transportu; (2) koszty kapitałowe; (3) koszty zużycia taboru; (4) koszty ubezpieczenia środków transportowych i opłaty rejestracyjne; (5) koszty utrzymania własnego zaplecza technicznego transportu; (6) bezpośrednie koszty eksploatacyjne, w tym koszty osobowe (płace kierowców, dyspozytorów) i materialne (paliwo, konserwacje, remonty); (7) koszty zarządzania transportem (nadzór, administracja, planowanie tras przewozowych) [21].

Znaczną część kosztów transportu stanowią koszty stałe nie związane z wielkością i częstotliwością przewożonych ładunków. Zmienne koszty transportu (eksploatacyjne) na jednostkę ładunku przy danej przepustowości są stosunkowo niskie. Koszty usług transportowo-spedycyjnych z zewnątrz określa się za pomocą taryfikatorów stawek przewozowych łub w wyniku negocjacji z przewoźnikami. Koszty te zależą od: odległości i czasu przewozu, rodzaju przewożonego ładunku,