10070

Koszty logistyki przedsiębiorstw

wadzania obserwowanych kosztów i funkcji formułujących zestawienia wy \

Przy wypełnianiu kartotek dojdzie jeszcze sfera obliczeniowa. Nąjistotnie*' sprawą będzie prawidłowe wyodrębnienie odpowiednich kosztów i ich wnikH obserwacja.

W praktyce funkcjonuje już komputerowe rozliczanie kosztów logistyki, które opisał K. Ficoń [11]. Realizowane jest ono w ramach kompleksowej analizy kosz-tów prowadzonej przez systemy finansowo-księgowe, jako moduły zintegrowa-nych Systemów Informowania Kierownictwa (SIK). Systemy te wspomagają praw działów finansowo-księgowych, a ich głównym zadaniem jest dostarczanie bieżą, cych informacji ekonomiczno-finansowych dla operatywnego zarządzania przedsiębiorstwem.

Znaczący wzrost kosztów logistyki ujawnił potrzebę precyzyjnej identyfikacji kosztów bezpośrednich i pośrednich działań logistycznych, dokładnego wyznacza-    (

nia relacji miedzy ceną produktu a ilością zużywanych materiałów i liczbą nie-    1

zbędnych czynności logistycznych prowadzących do wyrobu końcowego. Dane dotyczące kosztów logistyki nie istnieją w formie gotowej w zwykłej rachunkowości; wiele kosztów logistyki związanych z analizą rentowności produktu lub klienta pozostaje ukrytych w innych kosztach, np. produkcji, marketingu, lub występują kłopoty z rejestracją tych kosztów, np. koszty przeładunku.

■ Sposobem pozwalającym na śledzenie kosztów właściwych dla poszczególnych produktów, klientów, dostawców i czynności logistycznych jest rachunek kosztów działań - metoda ABC¹ (Activity-Based Costing), zwana też koncepcją rachunku kosztów pełnych na bazie elementarnych procesów, obecnie najbardziej popularne rozwiązanie spełniające wymagania efektywnego rachunku kosztów. Ale nie jest to jedyne rozwiązanie. Jednym z alternatywnych podejść, które jest zbliżone do metody ABC, jest koncepcja mission costingi (rachunek kosztów oparty na misji przedsiębiorstwa). Idea mission costing jest bardzo zbliżona do rachunku kosztów działań, a nawet w wielu założeniach pokrywa się z nią.

Istota mission costing oparta na koncepcji misji w logistyce polega na dążeniu do osiągnięcia założonego poziomu obsługi klienta w warunkach konkretnego rynku i dla określonego produktu. Idea misji wykracza poza ramy poszczególnych działów bądź stanowisk. Podejście to jest zorientowane na rezultaty, a nie na funkcje w przedsiębiorstwie (rysunek 48).

j ■■■■ Hi

Tworzenie i wykorzystanie zbiorów informacji o kosztach logistyki

W tym przypadku ważne staje się dokładne określenie kosztów całkowitych ponoszonych w związku z realizacją poszczególnych celów. Zagadnienie to jest nazywane „kosztorysowaniem misji”.

Zaopatrzenie Produkcja Sprzedaż Marketing Transport Inne

Misja dystrybucji A Misja dystrybucji B Misja dystrybucji C

Rys. 48. Misja logistyki wykraczająca poza granice funkcjonalne Źródło. G. Biekionis, A. Szychta, Rachunek kosztów jako narzędzie przewagi konkurencyjnej w logistyce, „Controlling i Rachunkowość Zarządcza” 2001, nr 10, s. 42.

Dział/Centrum Dzial/Centrum Dzial/Centrum Dzial/Centnim Całkowite działań 1    działań 2    działań |    działań 4    koszty

Rys. 49. Istota budżetu w mission costing

Źródło: G. Biekionis, A. Szychta, Rachunek kosztów jako narzędzie przewagi konkurencyjnej w logistyce, „Controlling i Rachunkowość Zarządcza” 2001, nr 10, s. 43.

Rysunek 49 obrazuje, jak różne misje mogą wpływać na koszty poszczególnych działów. Różnicą w stosunku do tradycyjnego podejścia jest przy tej koncepcji to, że nie wychodzi się od budżetów działów, ale od budżetów misji. Budżet działu uwarunkowany jest potrzebami misji, które ma spełniać. Na rysunku 47 pokazano, że budżet działu otrzymujemy przez zsumowanie pionowo wielkości

1

Twórcami tej metody są R.S. Kapłan. H.T. Johnson i R. Cooper [za: B. Kapcia, ABC - metoda zarządzania kosztami, „Gospodarka Materiałowa i Logistyka 1996, nr 2],

| Ramy konceptualne tej metody zostały opracowane w 1982 r. przez T. Baretta.